6. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gefnogaeth Llywodraeth Cymru i gymuned y lluoedd arfog? OQ56980

Diolchaf i'r Aelod. Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i fod wedi ymrwymo i barhau ac ychwanegu at yr amrywiaeth eang o gymorth sy'n cael ei ddarparu i'n cymuned lluoedd arfog yng Nghymru. Mae ein trydydd adroddiad blynyddol ar y cyfamod lluoedd arfog, a gyhoeddwyd ar 22 Mehefin, yn tynnu sylw at y cynnydd sydd wedi ei wneud a'n cynlluniau ar gyfer y dyfodol.

Diolch am yr ateb yna, Prif Weinidog. Un o'r pethau y mae'r gymuned lluoedd arfog yng Nghymru yn ei werthfawrogi yn wirioneddol yw'r cyfle i goffáu digwyddiadau arwyddocaol mewn hanes milwrol ac i fyfyrio a chofio'r rhai hynny a fu farw yn y cyfnodau hynny o wrthdaro. Un o'r llwyddiannau yr ydym ni wedi eu gweld yng Nghymru yn ystod y blynyddoedd diwethaf o ran gallu coffáu digwyddiadau fu rhaglen Cymru'n Cofio, a oedd, yn fy marn i, yn hollol wych ac a ddylai fod wedi parhau i'r dyfodol. Pa ystyriaeth y mae Llywodraeth Cymru wedi ei rhoi i ailgyflwyno rhaglen Cymru'n Cofio fel y gall gynnwys pen-blwyddi arwyddocaol yn y dyfodol, gan gynnwys, er enghraifft, deugain mlynedd ers rhyfel y Falklands y flwyddyn nesaf, lle cafodd 48 o bobl o Gymru eu lladd a 97 eu hanafu? Dyma'r mathau o ddigwyddiadau arwyddocaol yr wyf i'n credu y mae angen i ni allu cynllunio ymhell ymlaen llaw ar eu cyfer. Tybed beth allwch chi ei ddweud wrthym ni heddiw am goffáu'r digwyddiad penodol hwnnw ac a allwch chi sefydlu math arall o raglen Cymru'n Cofio ar gyfer y dyfodol.

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Rwy'n cytuno ag ef, wrth gwrs, ynghylch pwysigrwydd coffáu'r digwyddiadau mawr hyn. Yr wythnos nesaf, Llywydd, fel y byddwch chi'n gwybod rwy'n credu, byddaf i'n cynrychioli Cymru yn nathliad canmlwyddiant y lleng Prydeinig yn y gwasanaeth coffáu yn abaty San Steffan. Ac, yn wir, yn yr wythnos ganlynol, byddaf i'n cymryd rhan ym marics Aberhonddu mewn digwyddiad coffáu'r gweithredoedd yr oedd milwyr Cymru yn rhan ohonyn nhw yn ystod yr ail ryfel byd wrth ryddhau rhannau o'r Iseldiroedd.

Mae'r Aelod yn gofyn am y gwrthdaro a ddigwyddodd yn y Falklands; bydd yn 40 mlynedd y flwyddyn nesaf. Rwy'n gwybod y bu'r Aelod ei hun yn rhan o goffáu'r pumed pen-blwydd ar ddeg ar hugain yma yn y Senedd. Rwy'n hapus i ddweud wrtho fod trafodaethau eisoes wedi eu cynnal gyda Llywodraeth yr Alban i wneud yn siŵr ein bod ni'n ymwybodol o'r hyn sy'n digwydd yno, a bwriedir cynnal trafodaethau gyda Llywodraeth y DU drwy'r Weinyddiaeth Amddiffyn. Byddwn ni eisiau gwneud yn siŵr bod Cymru yn cyd-fynd â pha bynnag ddigwyddiadau coffáu sydd wedi eu cynllunio ledled y DU, ond rwy'n gwybod bod digwyddiadau lleol eisoes yn cael eu hystyried. Yn Wrecsam, bydd digwyddiad yn cael ei gynnal ar y cyd rhwng sefydliadau lleol a'r Gwarchodlu Cymreig, ac mae Cymdeithas Medal De'r Iwerydd, rwyf i ar ddeall, yn ystyried digwyddiad coffáu yma yng Nghaerdydd. Felly, diolchaf i'r Aelod am dynnu sylw at yr angen i gynllunio ymlaen llaw ar gyfer hyn a rhoddaf y sicrwydd iddo, ym mha ddigwyddiadau cenedlaethol bynnag sy'n cael eu cynllunio ac o ran cefnogi'r digwyddiadau lleol hynny hefyd, y bydd Llywodraeth Cymru yn awyddus i chwarae ein rhan.

Rwy'n ddiolchgar i chi am yr ateb yna, Prif Weinidog; cewch gefnogaeth ar gyfer hynny i gyd ar draws y Siambr gyfan. Ond, mae hefyd yn bwysig cefnogi'r lluoedd arfog sy'n gwasanaethu heddiw, a sicrhau bod gennym ni ganolfannau a lleoliadau yng Nghymru sy'n gallu cefnogi a chynnal lluoedd arfog heddiw. Yn y gorffennol, rydym ni wedi cael dadleuon yn y fan yma ynghylch strategaeth canolfan sefydlog i'n galluogi i gefnogi a chynnal lleoliad ychwanegol i luoedd arfog y DU yn y sir hon, i gefnogi a chynnal y diwydiannau sy'n cefnogi ein lluoedd arfog, a hefyd i sicrhau y gallwn ni barhau i gynnig cyfleusterau hyfforddi ar gyfer y lluoedd arfog. A fyddai Llywodraeth Cymru, felly, yn barod i wneud datganiad ar sut y bydd yn bwrw ymlaen â strategaeth canolfan sefydlog fel y gallwn ni barhau i gefnogi lluoedd arfog heddiw hefyd?

Diolchaf i Alun Davies am y cwestiwn yna. Mae'n tynnu sylw at bwynt pwysig iawn. Cymru yw 5 y cant o boblogaeth y DU, ac eto rydym ni'n darparu 9 y cant o bersonél sy'n gwasanaethu, ac mae gennym ni 2.5 y cant ohonyn nhw wedi eu lleoli yma yng Nghymru. Felly, rydym ni'n cyfrannu bron i ddwywaith ein cyfran o'r boblogaeth, ac eto mae gennym ni hanner ein cyfran o'r boblogaeth o ran strategaeth trefnu canolfannau'r lluoedd arfog. Rwyf i wedi codi hyn yn uniongyrchol—rwy'n siŵr bod pobl eraill wedi gwneud hefyd—gyda Gweinidogion y DU sy'n gyfrifol am adolygiad integredig Llywodraeth y DU, y maen nhw'n ei gynnal ar hyn o bryd. Rwy'n credu eu bod nhw'n iawn i fod yn bryderus am yr adolygiad hwnnw. Nid yw dyfodol barics Aberhonddu yn sefydlog. Mae presenoldeb pwysig iawn gan y fyddin yng ngorllewin Cymru, yr ydym ni'n gwybod sydd—wel, gadewch i ni ddweud 'dan ystyriaeth' yn unig yn rhan o'r adolygiad hwnnw.

Mae Llywodraeth bresennol y DU yn sôn llawer am ei hymrwymiad i'r Deyrnas Unedig. Un o'r darnau o'r glud sy'n dal y Deyrnas Unedig gyda'i gilydd, yn fy marn i, yw bod gennym ni luoedd arfog cyffredin ar draws y DU gyfan. Mae'n ddyletswydd felly, yn fy marn i, ar Lywodraeth y DU i ddangos i bob rhan o'r Deyrnas Unedig eu bod nhw'n cael cyfran deg o effaith ymarferol y lluoedd arfog hynny yn y pedair gwlad. Nid oes gan Gymru hynny ar hyn o bryd, yn fy marn i. Rwy'n gobeithio y bydd yr adolygiad integredig yn helpu i unioni hynny. Gofynnodd Alun Davies am ddatganiad gan y Llywodraeth, ac rwy'n falch o ddweud y byddem ni'n barod i wneud datganiad o'r fath pan fydd canlyniadau'r adolygiad integredig yn cael eu cyhoeddi, a disgwylir hynny yr hydref hwn.