7. Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 5) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 17) 2021

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:14 pm ar 5 Hydref 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Dodds Jane Dodds Liberal Democrat 5:14, 5 Hydref 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch. Wel, fe wnaethoch chi fentro allan yno, a da iawn chi.

Rwyf i hefyd yn ddiolchgar i'ch swyddogion chi, Gweinidog, am anfon gwybodaeth ataf i a hefyd am gyfarfod â mi y bore yma.

Yn olaf, rwyf i wedi fy syfrdanu gan safbwynt y Ceidwadwyr ar hyn yng Nghymru, oherwydd rwyf i yn deall bod Boris Johnson yn awyddus i ystyried cyflwyno hyn ledled Lloegr. Felly, mae'r sefyllfa yno'n fy nhrysu i rywfaint. Ond rwyf i eisiau bod yn glir yma na allaf i gefnogi hyn, ac mae chwe rheswm, ac yn gyflym iawn, Llywydd, hoffwn i eu hamlinellu, mewn gwirionedd.

Ni fydd pasbortau COVID yn lleihau'r niwed. Yr hyn sy'n cael ei gynnig yma yw naill ai—gadewch i ni fod yn gwbl glir—eich bod chi'n cyflwyno rhywbeth i ddangos eich bod chi wedi eich brechu ddwywaith, neu brawf llif unffordd o fewn y 48 awr ddiwethaf. O ran y prawf llif unffordd, gallech chi gwrdd yn rhwydd â rhywun yn y 48 awr hynny cyn i chi fynd i mewn i'r lleoliad hwnnw, ac felly gallech chi ddal COVID. Gallai'r ciwio am basys, hefyd, fel y gwnaethom ni ei glywed, olygu bod hynny'n cael ei drosglwyddo o un person i'r llall. Ac yn olaf, rwy'n deall o'r briff a gafodd ei ddarparu gan eich swyddogion y bore yma fod disgresiwn mewn lleoliadau i beidio â gwirio pawb mewn gwirionedd. Mae'r lleoliadau mwy, rwyf i ar ddeall, yn cael gwirio ar hap. Felly, mae hyn ar unwaith, i mi, yn chwalu'r ddadl hon. Mae hyn yn ymwneud â'i wneud yn gywir neu beidio â'i wneud o gwbl.

Fy ail reswm yw hyn: os yw wedi ei gynllunio i annog pobl i gael eu brechu, nid yw'r dystiolaeth yn ei gefnogi. Unwaith eto, clywais i gan eich swyddogion y bore yma—ac rwy'n ddiolchgar am hyn, diolch yn fawr iawn—fel y dyfynnodd Russell George, mae tystiolaeth yma, ar y dudalen gyntaf mewn gwirionedd yn nodi'n glir iawn nad yw'r dystiolaeth yn ei gefnogi, bod ardystio yn un o'r ffactorau a allai annog pobl i beidio â chael eu brechu—hynny yw, nad yw mynd i leoliad a bod gofyn am frechlyn yn annog pobl i geisio'r brechlyn hwnnw.

Yn drydydd, mae hyn yn ymwneud â bod yn gymesur, a fy mhryder i yw y bydd yn gwahaniaethu yn erbyn pobl. Mae pryderon wedi eu codi gyda mi gan y Gymdeithas Awtistiaeth Genedlaethol fod eu haelodau'n bryderus iawn ac, yn wir, wedi drysu ynghylch hyn.

Fy mhedwerydd pwynt yw bod hyn yn ymwneud â deddfu gwael. Mae'r diwygiadau hyn yn cynrychioli'r ail gyfres ar bymtheg o welliannau i'r pumed gyfres o reoliadau COVID ac nid oes dyddiad dod i ben ar gyfer eu defnyddio. Mae'n ddeddfu gwael, yn fy marn i, a allai osod cynsail beryglus.

Yn bumed, bydd yn ddrwg i fusnes ac yn ddrwg i weithwyr. Rwyf wedi drysu'n fawr pam mae'n rhaid i bobl sy'n mynd i leoliadau gael y pàs COVID hwn, ond mewn gwirionedd nid fydd yn rhaid i'r bobl sy'n gweithio yn y lleoliadau neu sy'n gwirfoddoli yn y lleoliadau gael pàs COVID. Felly, ar unwaith, mae gennych chi bobl yn wynebu risg oherwydd nad oes rhaid iddyn nhw gael y pàs COVID hwnnw. Os yw'r Llywodraeth yn sicr o effeithiolrwydd a'r angen am basbortau COVID, yna pam y byddech chi'n gadael gweithwyr mewn perygl trosglwyddo?

Yn chweched ac yn olaf, yn y bôn, mae pasbortau COVID yn amharu ar ein rhyddid, ac mae'n wych clywed cynifer o bobl yma yn sôn am ryddid. Gallwch chi ymuno â'n plaid ni, y Democratiaid Rhyddfrydol, os ydych chi'n teimlo mor gryf am ryddfrydiaeth ac am ryddid. Ond un o egwyddorion sylfaenol hawliau dynol yw'r prawf angenrheidrwydd: a yw'r camau sydd wedi eu cymryd yn drech na'r rhyddid a'r hawliau hynny yr ydym ni wedi brwydro drostyn nhw ar hyd yr holl ganrifoedd?

Yn olaf—rwyf i yn gorffen gyda hyn—rwy'n annog yr Aelodau i bleidleisio yn erbyn y cynigion hyn heddiw. Gadewch i ni ganolbwyntio ar yr hyn yr ydym ni'n ei wybod sy'n gweithio a'r hyn yr ydym ni'n gwybod bod y mwyafrif llethol o bobl yng Nghymru eisoes yn ei wneud: masgiau, brechlynnau, brechlynnau atgyfnerthu, profi, olrhain a diogelu, cadw ein pellter. Dyna'r hyn yr ydym ni'n gwybod sy'n gweithio. Mae hyn yn tynnu sylw oddi ar hynny mewn gwirionedd. Rwy'n gwybod bod hwn yn fater anodd; mae wedi bod yn un anodd i mi ei ystyried ac rwy'n gwybod bod llinellau plaid i'w cynnal, ond os gwelwch yn dda, ystyriwch yr hyn yr ydych chi'n pleidleisio drosto y prynhawn yma ac am y llwybr y mae hyn yn ein gosod ni arno. Diolch. Diolch yn fawr iawn.