Part of the debate – Senedd Cymru am 3:19 pm ar 12 Hydref 2021.
Diolch yn fawr iawn, Altaf Hussain, am y cwestiynau yna. Rydych chi yn llygad eich lle: mae profiad bywyd unigolion yn gwbl hanfodol, ac os ydym ni am gael polisïau effeithiol, mae'n rhaid i ni eu llunio nhw ar y cyd â phobl sydd â phrofiad bywyd. Mae gennym fewnbwn eisoes gan bobl sydd â phroblemau iechyd meddwl yn gyffredinol, mewn gwirionedd, yn y gwaith yr ydym ni'n ei wneud. Mae'r grŵp rhanddeiliaid ieuenctid gennym ni sy'n llywio'r gwaith ym myd addysg. Rydym ni'n ymgynghori hefyd gyda Cymru Ifanc ynghylch iechyd meddwl, ac fe fyddaf i'n mynd i'w gweithdy nhw ar iechyd meddwl ymhen ychydig wythnosau.
Ond, mae gennym ni bobl hefyd sydd â phrofiad bywyd sy'n ymwneud â'r cyngor partneriaeth, sy'n bwrw ymlaen â llawer o'r gwaith hwn ar draws y Llywodraeth hefyd. Ond, rwyf i bob amser yn agored i ystyried unrhyw beth arall y gallwn ni ei wneud i gael profiad bywyd pobl, ac un o'r meysydd y mae gennyf i ddiddordeb arbennig ynddo yw maes atal hunanladdiad, ac rwy'n credu bod gan bobl sydd â phrofiad bywyd swyddogaeth aruthrol yn y maes hwn.
Roeddech chi'n sôn am adran damweiniau ac achosion brys iechyd meddwl. Yn fy marn i, mewn gwirionedd, nid ydym ni'n dymuno gweld pobl yn y fath gyflwr o argyfwng. Y lle olaf y byddem ni'n dymuno gweld pobl sydd mewn ing mawr yw mewn adran damweiniau ac achosion brys, mewn gwirionedd. Felly, yr hyn yr ydym ni'n ceisio ei wneud yw atal y problemau hynny rhag gwaethygu.
Fe wyddom ni o'r gwaith a gomisiynwyd yn flaenorol gan Lywodraeth Cymru ar fynediad brys i wasanaethau'r GIG nad salwch meddwl yw llawer o'r problemau y mae pobl yn eu hymgyflwyno mewn argyfwng. Problemau dyled, tai, perthnasoedd ydyn nhw—y problemau bob dydd hynny sydd gan bawb ohonom ni ond sydd wedi mynd allan o reolaeth. Felly, ein dull ni o weithredu yw ceisio atal y problemau hynny a chefnogi pobl yn gynharach, ond gyda darpariaeth argyfwng ar gael pe byddai gwir angen hynny ar bobl.
Fel y dywedais i mewn ymateb i James Evans, y gwaith manwl ar y bylchau yn y gweithlu ledled Cymru—. Mae hwn yn fater cymhleth oherwydd, yn amlwg, mae pob bwrdd iechyd yn wahanol. Mae ganddyn nhw boblogaethau gwahanol. Mae'r gwaith hwn yn cael ei wneud gan AaGIC a Gofal Cymdeithasol Cymru, a phan fyddan nhw wedi cwblhau'r gwaith hwn ac wedi llunio'r cynllun, yna fe fydd yn rhaid i ni edrych ar yr adnoddau. Ond, o'm rhan i, yn Weinidog, mae diogelu gweithlu yn her allweddol o ran cyflawni'r diwygiadau yr ydym ni'n awyddus i'w gweld. Felly, fe fyddaf i'n sicr yn gwneud popeth sydd yn fy ngallu i'ch sicrhau chi y byddwn ni'n dod o hyd i'r adnoddau y mae angen i ni eu cael.