Part of the debate – Senedd Cymru am 5:33 pm ar 12 Hydref 2021.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Yn gyffredinol, nid yw pobl sy'n destun rheolaeth fewnfudo yn gymwys i gael tai cymdeithasol wedi eu dyrannu iddyn nhw, nac i gael cymorth digartrefedd. Mae Rheoliadau Dyrannu Tai a Digartrefedd (Cymhwystra) (Cymru) 2014, a elwir yn 'rheoliadau 2014', yn rhagnodi dosbarthiadau o bersonau sydd, er eu bod nhw'n destun rheolaeth fewnfudo, yn cael eu hystyried yn gymwys i gael llety tai a chymorth tai. Maen nhw hefyd yn rhagnodi dosbarthiadau o bersonau a fyddai, er nad ydyn nhw'n destun rheolaeth mewnfudo, yn anghymwys serch hynny; er enghraifft, os nad oedden nhw'n preswylio yma'n arferol a'u bod nhw wedi dychwelyd yn ddiweddar.
Bydd Rheoliadau Dyrannu Tai a Digartrefedd (Cymhwystra) (Cymru) (Diwygio) (Rhif 2) 2021—y rheoliadau hyn—yn darparu dau ddosbarth newydd o bobl sy'n destun rheolaeth fewnfudo sy'n gymwys i gael tai wedi eu dyrannu iddyn nhw a chyfle i gael cymorth tai. Pobl yw'r rhain sydd â fisa Dinesydd Prydeinig (Tramor) Hong Kong, neu Ddinesydd Prydeinig Tramor, sydd wedi mynd yn anghenus a bod newid wedi bod i'w statws mewnfudo gan eu galluogi i fanteisio ar arian cyhoeddus, a phobl sy'n dod i mewn i'r DU o Affganistan o dan rai cynlluniau neu bolisïau'r Swyddfa Gartref sydd wedi gadael Affganistan yn ddiweddar oherwydd cwymp Llywodraeth Affganistan. Fodd bynnag, ni fyddai'r rhai hynny sy'n destun ymgymeriad cynnal a chadw neu nawdd yn gymwys. Bydd y rheoliadau hyn hefyd yn darparu bod y rhai hynny sy'n cyrraedd o Affganistan ac nad ydyn nhw'n destun rheolaeth fewnfudo, ond a fyddai'n cael eu heithrio oherwydd ddiffyg preswylfa arferol, yn gymwys yn lle hynny i gael cymorth. Er hwylustod, rydym ni'n disgrifio'r rhai sy'n cyrraedd neu'n dychwelyd o Affganistan ac sydd wedi eu cynnwys o dan y rheoliadau hyn fel carfan o bobl sy'n dyfod/dychwelyd o Affganistan.
Bydd yr Aelodau yn ymwybodol bod Llywodraeth y DU wedi creu llwybr newydd i bobl o Hong Kong ddod i'r DU oherwydd deddfwriaeth diogelwch cenedlaethol Llywodraeth Tsieina a'r effaith y bydd yn ei chael ar hawliau a rhyddid pobl Hong Kong. Bydd yr Aelodau hefyd yn ymwybodol iawn o'r effaith a'r niwed sydd wedi dod yn sgil gorchfygu Llywodraeth Affganistan gan gyfundrefn y Taliban a sut mae hyn hefyd yn effeithio ar hawliau a rhyddid pobl Affganistan, yn enwedig y bobl hynny yn Affganistan a gefnogodd waith y DU yn eu gwlad, yn ogystal â menywod a merched, sydd wedi arwain at greu llwybr mewnfudo ar gyfer rhai o garfan o bobl sy'n dyfod/dychwelyd o Affganistan. Bydd y rheoliadau hyn yn sicrhau y bydd y garfan yn gymwys i gael cymorth o'r diwrnod cyntaf, yn hytrach na gorfod bod yn preswylio yma yn arferol.
Er bod y cysylltiadau sy'n bodoli rhwng Hong Kong ac Affganistan â'r DU, a Chymru, drwy estyniad, yn wahanol iawn, maen nhw'n ddwfn ac yn hirsefydlog serch hynny. Mae'r cysylltiadau hynny yn golygu bod gennym ni ymrwymiad i bobl Hong Kong ac Affganistan, a dyma pam yr ydym ni'n dymuno cefnogi'r rhai sy'n dod yma ac y mae angen cymorth arnyn nhw. Mae llawer o ddeiliaid fisa Dinesydd Prydeinig Tramor a charfan o bobl sy'n dyfod/dychwelyd o Affganistan eisoes yn y wlad, felly rwy'n gobeithio y bydd yr Aelodau yn deall yr angen i ni ddiwygio rheoliadau 2014 rhag ofn y bydd angen tai neu gymorth tai ar y rhai sydd wedi gwneud Cymru yn gartref newydd iddyn nhw.
Os bydd yr Aelodau yn cefnogi'r cynnig, bydd awdurdodau lleol yng Nghymru, gan weithio gyda'u partneriaid, yn gallu darparu'r cymorth a fydd yn ei gwneud yn haws i bobl o Hong Kong a charfan o bobl sy'n dyfod/dychwelyd o Affganistan ymgartrefu yng Nghymru. Diolch.