Rydym mewn perygl o gael ein parlysu gan faint yr her sydd o'n blaenau, ond nid yw gwasgu ein dwylo mewn anobaith yn dda i ddim; mae'n rhaid inni achub ar y cyfle, ac mae gan bob un ohonom ran i'w chwarae.

Ond ni chredaf fod llawer o werth taflu dartiau at Lywodraeth y DU i ofyn iddynt am fwy o ddatganoli, gan nad oes ganddynt unrhyw ddiddordeb o gwbl. Maent yn casáu datganoli ac maent yn gwneud popeth a allant i'w fachu'n ôl oddi wrthym, gan ddefnyddio gadael yr Undeb Ewropeaidd fel cyfle i wneud hynny. Dywedwyd wrthym na fyddem yn cael 'yr un geiniog yn llai' o ganlyniad i Brexit—aeth hynny'n dda; £137 miliwn yn llai o'r rhaglen datblygu gwledig a'r holl gronfeydd strwythurol yn cael eu herwgipio i'w cronfa ffyniant gyffredin, fel y'i gelwir. Nid oedd 'adfer rheolaeth' yn golygu grymuso cymunedau lleol, dim ond mwy o bŵer i'r mega-gyfoethog, sydd bellach yn prynu eu dylanwad dros y blaid sy'n rheoli yn Llywodraeth y DU.

Felly, gadewch inni anghofio'r hyn nad yw Llywodraeth y DU yn mynd i'w wneud drosom; rydym yn gwybod hynny. Rwy'n cytuno â Rhys ab Owen y gallem gynhyrchu digon o ynni glân i ddatgarboneiddio ein marchnad ynni ddomestig, a gallem fod yn ei werthu i’r niferoedd dirifedi o bobl sydd am ei brynu oddi wrthym, ond nid ydym wedi llwyddo i wneud hynny hyd yn hyn, ac mae angen inni ddeall ychydig yn well pam ein bod wedi gweld gostyngiad yng nghynhyrchiant ynni adnewyddadwy yng Nghymru dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf. Efallai y dylwn ddatgan buddiant yma, gan fod fy mhartner yn ymgynghorydd gyda Bute Energy, sy'n archwilio yng Nghymru. Ond mae gwir angen inni feddwl sut rydym yn mynd i gyflymu'r defnydd o ynni adnewyddadwy gwyrdd, gan fod galw mawr am ynni, yma yng Nghymru ac yng ngweddill Ewrop.

Rydym yn ymwybodol o'r angen i ddatgarboneiddio ein trafnidiaeth, a bydd rhywfaint o hynny'n ymwneud â newid i geir trydan o danwydd ffosil, ond ni allwn fforddio gwefru'r ceir trydan hyn gan ddefnyddio'r tanwyddau ffosil budr yr ydym yn ceisio dianc rhagddynt, felly mae'n rhaid inni gynhyrchu llawer iawn mwy o ynni adnewyddadwy. Mae'n rhaid i ni hefyd ddatgarboneiddio ein holl dai, ac mae hynny'n golygu nid yn unig ôl-osod yr holl dai presennol sydd eisoes wedi'u hadeiladu, sef ein holl dai, bron â bod, ond mae'n rhaid i ni hefyd roi stop ar yr holl gwmnïau adeiladu tai mawr hyn sydd am barhau i adeiladu tai nad ydynt yn addas at y diben. Felly, rwy'n gobeithio y gall y Gweinidog ddweud wrthym pryd y byddwn yn uwchraddio Rhan L yn y rheoliadau adeiladu i sicrhau mai safonau di-garbon yn unig a gynhyrchir gennym yn y dyfodol.

Mae angen inni feddwl hefyd am bopeth a wnawn fel unigolion. Ac er mwyn gallu gwneud y dewisiadau iawn, mae'n rhaid inni ddeall beth yw cost prynu cynnyrch penodol yn hytrach nag un arall. Oherwydd nid oes pwynt allforio ein hallyriadau carbon drwy ddweud, 'Nid wyf am brynu hwn am ei fod yn cynhyrchu gormod o allyriadau carbon yma. Fe gawn rywun dramor i wneud hyn drosom.'

Mae'n rhaid inni ddeall, os ydym am gynhyrchu cig yn ddiwydiannol yn y ffatrïoedd cig moch hyn neu'r ffatrïoedd cyw iâr hyn, mae cost i'r byd, nid yn unig yng Nghymru wrth i'n hafonydd gael eu llygru, ond beth y maent yn ei fwyta ac o ble y daw? Os ydym am gael anifeiliaid yn cael eu cynhyrchu'n anghynaladwy—. Mae porfa yn ddull cynaliadwy iawn o gynhyrchu cig, ond os ydym yn eu cynhyrchu drwy eu bwydo â soia a grawn, mae'n debyg ein bod yn cyfrannu at ddatgoedwigo sylweddol yn yr Amazon.

Felly, bydd angen inni addysgu pawb i wneud dewisiadau priodol am bopeth a wnawn yn ogystal â meithrin ein natur drwy benderfyniadau bach iawn ynghylch gosod blychau ffenestri a phlannu bwyd i ni a'n cymdogion ei fwyta. Dyma'r pethau y gallwn eu gwneud, ond credaf fod angen inni roi'r gorau i geisio meddwl bod Llywodraeth y DU rywsut yn mynd i newid eu hymddygiad—nid ydynt yn mynd i wneud hynny—ac rydym yn mynd i orfod gwneud hyn ein hunain.