Diolch, Llywydd. Mae marwolaeth Syr David Amess wedi bwrw'r cwmwl tywyllaf dros ein democratiaeth, ond gallwn ei gofio gyda hoffter a chynhesrwydd, oherwydd, ym mhobman yr aeth, daeth David â goleuni. Ef oedd yr union symbol o'r hyn y dylai seneddwr fod—dyn o egwyddor ddofn ond gyda'r anwyldeb ehangaf, argyhoeddiad cryf ond â chalon garedig, a fu farw fel y bu fyw, yn gwrando ar y bobl. Prin yw'r bobl yr wyf i erioed wedi cyfarfod â nhw yr oedd y term 'gwir anrhydeddus gyfaill' yn fwy addas ar eu cyfer.

Fe wnes i ddod i adnabod Syr David yn ystod fy nghyfnod yn San Steffan. Roedd yn Geidwadwr diffuant, ond roedd hefyd yn ymgorffori annibyniaeth meddwl a oedd yn codi uwchlaw gwleidyddiaeth bleidiol. Fe wnaeth fy nghefnogi ar bwynt o egwyddor yn sgil rhyfel Irac, gan lofnodi fy nghynnig uchelgyhuddiad—gweithred o gydweithredu trawsbleidiol a chyfeillgarwch eclectig a oedd yn nodweddiadol o agwedd David at fywyd ac at wleidyddiaeth. Pryd bynnag y dychwelais i San Steffan yn y blynyddoedd diwethaf, byddai bob amser yno gyda'r wên fwyaf gwresog honno, gan ddweud gyda'r caredigrwydd dengar a oedd yn nodweddiadol ohono faint yr oedd Tŷ'r Cyffredin yn dlotach hebof i. Mae'n fythol dlotach heb ddyn fel fe.

Mae'r ffaith bod rhywun mor ymroddedig i'w filltir sgwâr wedi ei ladd yn yr union gymuned yr oedd yn ei charu ac yn ei gwasanaethu yn gwneud digwyddiadau trasig ddydd Gwener diwethaf gymaint yn fwy poenus ac ingol. Wrth i ni gofio Syr David a dathlu ei fywyd, gadewch i ni hefyd aros yn driw i'n gwerthoedd cyffredin, fel cynrychiolwyr y bobl, yn union fel y gwnaeth David bob dydd o'i fywyd nodedig. Nid oes teyrngedau mwy na'r rhai a roddwyd gan bobl Southend West, a roddodd eu hymddiriedaeth ynddo—y rhai iddo eu helpu, y rhai iddo eu hyrwyddo, a'r rhai yr ymladdodd eu brwydrau. Gadewch iddyn nhw fod yn ffynhonnell o gysur i lenwi'r bwlch. Ond nid oes dim mwy o golled na'r hyn a deimlir gan ei deulu. Mae ein meddyliau a'n gweddïau gyda nhw, ac, ar ran Plaid Cymru, anfonaf ein cydymdeimlad mwyaf diffuant ar yr adeg anhygoel o anodd hon.