10. Dadl Fer: Clybiau Ffermwyr Ifanc Cymru: Datblygu pobl ifanc gydwybodol yng nghefn gwlad Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:18 pm ar 20 Hydref 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Samuel Kurtz Samuel Kurtz Conservative 6:18, 20 Hydref 2021

(Cyfieithwyd)

Er bod CFfI Cymru yn elusen ei hun, nid yw eu haelodau'n colli cyfle i godi arian mawr ei angen ar gyfer elusennau eraill, yn lleol ac yn genedlaethol. Fy hoff atgof CFfI oedd pan oeddwn yn un o 27 o aelodau a chefnogwyr CFfI sir Benfro a feiciodd y 250 milltir o faes sioe Hwlffordd i'n cyfarfod cyffredinol blynyddol cenedlaethol yn Blackpool, dros bedwar diwrnod. Cawsom lety gan CFfI arall ar ein taith yng Nghroesoswallt, ac ar ôl cyrraedd Blackpool fe'n cyfarchwyd gan dorfeydd hwyliog, braidd yn feddw. Wrth i'r llwch setlo a'r briwiau beicio wella, yn cynnwys fy rhai i, y cyfanswm a godwyd oedd £27,000, wedi'i rannu rhwng Prostate Cymru ac Ambiwlans Awyr Cymru. 

Mae'r mudiad hefyd yn cynnig cyfleoedd hyfforddi a theithio achrededig i rannau pell o'r byd. Mae hyd yn oed yn cynnig yr hyn y byddai rhai'n ei ystyried yn bethau mwy syml, megis sut i gadeirio cyfarfod yn llwyddiannus, ac fel aelod o Bwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig, gallaf weld y sgiliau cadeirio rhagorol hynny ar waith gan fod Paul Davies ei hun yn gyn-aelod o'r ffermwyr ifanc, ac yn cadeirio'r pwyllgor gyda sgiliau rhagorol.

Fodd bynnag, mae cyfyngiadau'r 18 mis diwethaf wedi golygu bod y mudiad wedi gorfod addasu. Er bod nosweithiau clwb a chystadlaethau wedi symud ar-lein, nid anghofiodd y ffermwyr ifanc am eu rôl yn eu hardaloedd. Drwy gydol y pandemig, roedd aelodau ledled Cymru yn gwasanaethu eu cymunedau lleol yn ardderchog. Cyn y cyfnod clo cyntaf ym mis Mawrth 2020 hyd yn oed, roedd clybiau eisoes yn trefnu teithiau siopa a chasglu presgripsiynau ar gyfer eu cymdogion mwyaf agored i niwed. Wrth i'r cyfnod clo fynd rhagddo, aelodau'r CFfI, fel rhan o'r rhwydwaith gwirfoddolwyr, a gefnogodd ein pobl fwyaf gwledig a bregus. Unig reswm yr aelodau dros wneud hyn oedd er mwyn cefnogi'r rhai anghenus, ac wrth gwrs, parhaodd llawer o ffermwyr ifanc i ffermio'r tir, i edrych ar ôl eu hanifeiliaid ac i ofalu am eu cnydau.

Cefais fy atgoffa o hyn nos Sul, yng ngŵyl ddiolchgarwch CFfI sir Benfro, pam roddodd pob clwb yn y sir hamper mawr o fwyd tuag at fanc bwyd lleol, PATCH. Hyd yn oed mewn gwasanaeth lle gallai'r ffermwyr ifanc yn hawdd fod wedi eistedd yn ôl a bod yn ddiolchgar am yr hyn a oedd ganddynt, roeddent yn meddwl am y rhai sy'n llawer llai ffodus, ac yn eu cefnogi—sy'n dyst i'r hyn yw'r ffermwyr ifanc. Yr wythnos diwethaf yn agoriad brenhinol y Senedd, roedd Eleri George, cyn gadeirydd CFfI Keyston sir Benfro, yma yn cynrychioli ei chlwb fel hyrwyddwr COVID—cydnabyddiaeth fach i'r nifer fawr o aelodau a gefnogodd eu cymunedau drwy gydol y cyfnod hwn.

A dyna pam roeddwn am gyflwyno'r ddadl fer hon y prynhawn yma ar fudiad y CFfI, oherwydd pan fydd rhai pobl am ladd ar ieuenctid heddiw fel rhai hunanol, diog ac anghwrtais, gallaf ddweud yn onest na allai'r bobl hynny erioed fod wedi ymwneud ag aelodau cydwybodol, gofalgar ac anhunanol clybiau ffermwyr ifanc Cymru.

Ac os caf, Weinidog, wrth ichi wrando ar Zoom, hoffwn gyfeirio'n ôl at rai o'r pwyntiau y soniodd eich cyd-Weinidog, Gweinidog yr Economi, amdanynt yn ei ddatganiad ddoe. Soniodd am warant pobl ifanc Llywodraeth Cymru, a sut y byddai rhaglen Twf Swyddi Cymru+ yn helpu i greu cyfleoedd sy'n newid bywydau i'r rhai nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant. Soniodd hefyd am werth cefnogi economïau lleol cryfach i helpu i gynnal y Gymraeg ymhlith pobl ifanc yng nghefn gwlad Cymru, yn enwedig. Os yw'r Llywodraeth hon yn chwilio am enghreifftiau o ble y mae'r dyheadau hyn eisoes ar waith, lle caiff pobl ifanc eu cefnogi, lle caiff eu sgiliau eu datblygu a lle caiff y Gymraeg ei chynnal, nid oes angen iddynt edrych ymhellach na chlybiau ffermwyr ifanc Cymru, sydd wedi bod yn cynhyrchu pobl ifanc gydwybodol yng nghefn gwlad Cymru ers degawdau.

Mae'r ddadl fer y prynhawn yma wedi bod yn llafur cariad i mi. Rwy'n eithaf siŵr na fyddwn yma ac na fyddwn y person ydwyf heb y CFfI, ac am hynny rwy'n ddiolchgar iawn, er nad yw rhai o Aelodau'r gwrthbleidiau efallai. Ond faint o bobl ifanc a allai elwa o'r sefydliad hwn? Sut y gallwn ni yma helpu i gefnogi ein clybiau ffermwyr ifanc lleol i recriwtio mwy o aelodau, gan wella'r cyfleoedd i'r rhai nad ydynt yn eu cael o bosibl? Felly, rwy'n annog yr holl Aelodau sy'n gwrando ar y ddadl hon, a'r hyn na allaf ond dychmygu yw'r cannoedd a'r miloedd lawer o bobl sy'n gwylio'r ddadl hon yn fyw, i fynd i ddweud wrth bobl eich bod yn gwybod beth y gall y CFfI ei gynnig i bobl ifanc Cymru. A chofiwch, nid oes raid i chi fod yn ffermwr i fod yn ffermwr ifanc. Diolch.