Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol – Senedd Cymru am 1:39 pm ar 20 Hydref 2021.
Diolch. Mae'r cysylltiad rhwng tlodi tanwydd ac iechyd yn real iawn. Wrth siarad yma ym mis Tachwedd 2018, nodais fod y gost i GIG Cymru o drin pobl sy'n cael eu gwneud yn sâl am eu bod yn byw mewn cartref oer a llaith oddeutu £67 miliwn bob blwyddyn, gydag effeithiau iechyd a achosir gan gartrefi oer yn bennaf gysylltiedig â phroblemau cardiofasgwlaidd ac anadlol. Mae tymereddau isel hefyd yn lleihau ymwrthedd i heintiau ac yn annog tyfiant llaith a llwydni yn y cartref. Ac mae amgylcheddau oer dan do hefyd wedi'u cysylltu ag iechyd meddwl gwael, yn deillio o bryder a straen, ac mae cartrefi oer hefyd yn gwaethygu ynysigrwydd cymdeithasol ac yn lleihau cyrhaeddiad addysgol, ac felly'n croesi i faterion cyfiawnder cymdeithasol. Wrth siarad yng nghynhadledd tlodi tanwydd National Energy Action Cymru ym mis Chwefror 2019, dywedais fod eich rhagflaenydd wedi dweud wrth y grŵp trawsbleidiol y byddai Llywodraeth Cymru'n datblygu cynllun tywydd oer ar y cyd ag Iechyd Cyhoeddus Cymru, ac y byddai cronfa argyfwng, ynghyd â mabwysiadu canllawiau a safon ansawdd y Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal yng Nghymru ar farwolaethau ychwanegol y gaeaf ac afiechyd sy'n gysylltiedig ag oerfel hefyd yn allweddol i hyn. Fodd bynnag, ni wnaed unrhyw gyfeiriad o gwbl at dlodi tanwydd yn y datganiad ddoe gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ar gynllun iechyd a gofal cymdeithasol Llywodraeth Cymru ar gyfer y gaeaf. O gofio bod y gaeaf bron ar ein gwarthaf unwaith eto, pa gynlluniau penodol i wrthsefyll y tywydd oer drwy gydol y flwyddyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i fynd i’r afael â hyn, fel y mae'n ymwneud â’r materion trawsbynciol yn eich portffolio cyfiawnder cymdeithasol?