Part of the debate – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 20 Hydref 2021.
Diolch. Fe ofynnoch chi nifer o gwestiynau. Mae'r galw gan deithwyr yn dechrau dod yn ôl yn y gwasanaeth rheilffyrdd. Mae bellach yn 66 y cant o'r lefelau cyn y pandemig, sy'n is o lawer, yn amlwg, ond mae'n codi drwy'r amser ac rydym yn cynnal gwaith glanhau dwys mewn gorsafoedd ac ar drenau. Rydym wedi gweld y duedd hon ledled y byd, gyda llai o hyder mewn trafnidiaeth dorfol yn sgil y pandemig, ac nid yw hynny'n annisgwyl. Dyma un o'r rhesymau pam ein bod yn cadw cymorth i'r diwydiant rheilffyrdd a bysiau ar yr un lefelau. Ond yn amlwg, rydym yn awyddus i'w leihau wrth i'r galw gynyddu. Felly, a dweud y gwir, mae'n rhaid inni deimlo ein ffordd. Rydym mewn argyfwng iechyd cyhoeddus digynsail ac nid ydym yn gwybod beth fydd gan y dyfodol i'w gynnig.
Ar hyn o bryd, rydym ar lefel rhybudd 0 ac mae hynny'n caniatáu'r defnydd o drafnidiaeth gyhoeddus, ond rydym yn annog mesurau cadw pellter cymdeithasol. Rwy'n cael adroddiadau sy'n peri cryn bryder ynglŷn â gwasanaethau gorlawn a phobl ddim yn gwisgo masgiau ac mae hynny'n amlwg yn amharu ar hyder y cyhoedd. Ond mae'r gyfraith yn glir: rydym am i bobl wisgo masgiau. Mae gennym fesurau gorfodi ar waith ac mae gennym, bob un ohonom, gyfrifoldeb i ddilyn y gyfraith ac i ddilyn cyngor iechyd y cyhoedd. Ond yn amlwg, rydym mewn sefyllfa anhygoel o anodd a digynsail ac rydym yn ei monitro'n wythnosol.
Ar y pwynt ynghylch pwerau rheilffyrdd a rhwystrau i gysylltedd, mae hwn yn amlwg yn bwynt pwysig iawn. Rydym am i bwerau rheilffyrdd gael eu datganoli. Nid yw Llywodraeth y DU yn cymryd rhan yn y sgwrs honno. Mewn gwirionedd, prin eu bod yn cymryd rhan mewn unrhyw sgwrs o gwbl. Gofynnodd Natasha Asghar i mi pa bryd y cyfarfûm â Grant Shapps; rwyf wedi methu cael cyfarfod gyda Mr Shapps, mae'n gwrthod cyfarfod â ni. Felly yn sicr, mae datgysylltiad yma, sy'n peri cryn bryder i ni o ran cyflawni'r uchelgeisiau y dymunwn eu cyflawni. Ac fel y dywedais yn y datganiad, rydym yn dal i fod £5 biliwn yn brin o ran y buddsoddiad sydd ei angen arnom ar gyfer y seilwaith rheilffyrdd. Felly, mae'n ein rhwystro rhag cyflawni ein huchelgeisiau sero-net, yn sicr, a chodais hyn gyda Syr Peter Hendy, cadeirydd Network Rail, yn ddiweddar. Yn amlwg, penderfyniadau gwleidyddol gan Lywodraeth y DU yn San Steffan yw'r rhain; maent yn sôn am godi'r gwastad, ond nid ydynt yn codi'r gwastad, a hyd nes y gwnânt hynny, byddwn yn wynebu'r rhwystrau a amlinellwyd gan Delyth Jewell. Yn y cyfamser, mae'n rhaid inni geisio mynd i'r afael â hwy gyda phethau eraill sydd gennym o dan ein rheolaeth, sef bysiau, yn benodol. Dyna pam ein bod yn datblygu ein strategaeth bysiau ddiwedd y flwyddyn eleni.