8. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Recriwtio athrawon

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:41 pm ar 20 Hydref 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of James Evans James Evans Conservative 5:41, 20 Hydref 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch, Joyce. Mewn gwirionedd, mae cyflogau athrawon wedi'u datganoli i'r Llywodraeth. Felly, os oes gennych broblem gyda chyflogau athrawon, dylech gael golwg ar y fainc flaen a chodi'r mater gyda'r Gweinidog ei hun. 

Rwy'n gobeithio bod y Llywodraeth yn ceisio sicrhau eu bod yn mynd i'r afael â chyflogau athrawon, oherwydd rydym yn ei chael hi'n anos recriwtio i fy ardal yng nghanolbarth Cymru gyda'r diffyg cartrefi fforddiadwy a'r diffyg cyfleoedd sydd ar gael i'r bobl hyn. Er bod recriwtio mewn dinasoedd yn ddeniadol i weithwyr proffesiynol ifanc, mae angen inni sicrhau bod Cymru'n lle deniadol i weithio ledled y wlad, mewn ardaloedd trefol a gwledig. Rydym angen sicrwydd y bydd pob athro newydd gymhwyso yn cael o leiaf blwyddyn o gyflogaeth mewn ysgol neu goleg yng Nghymru.

Mewn cymunedau gwledig, mae athrawon yn rhan annatod o'r gymuned leol, a dylid eu gwerthfawrogi am eu rôl aruthrol yn siapio ein cenedlaethau iau. Mae cyllidebau ysgolion sy'n lleihau'n barhaus yn rhoi mwy a mwy o bwysau ar athrawon i ddarparu'r un addysg o ansawdd uchel am lai o arian, ac mae hynny'n rhoi straen enfawr ar athrawon, penaethiaid a llywodraethwyr.

Yn olaf, biwrocratiaeth. Gall hwn fod yn air sy'n cael ei orddefnyddio, ond mae'n un sy'n cael ei ddweud wrthyf dro ar ôl tro gan athrawon ac eraill, ynghyd â 'gorweithio' a 'thanbrisio'. Mae angen lledu'r llwybrau at addysgu. Er enghraifft, mae athrawon yng Nghymru angen gradd B mewn Saesneg a mathemateg i allu addysgu yng Nghymru. Yn Lloegr, maent angen gradd C. Mae hyn yn rhoi cyfle i lawer mwy o bobl hyfforddi i fod yn athrawon. Efallai y bydd llawer yn ystyried gyrfa mewn addysgu yng Nghymru, ond ni fyddant yn gallu cymhwyso yma am na chawsant radd B pan oeddent yn 16 oed. Felly, mae'n bosibl y byddant yn dewis mynd ymlaen i wneud rhywbeth arall.

Felly, mae hwn yn ymddangos yn bolisi gwael sy'n rhwystro nifer o athrawon anhygoel a thalentog rhag addysgu yma yng Nghymru, ac rydym yn barnu rhagolygon swyddi a llwybr gyrfa rhywun yn y dyfodol yn ôl prawf y maent yn ei gael yn 16 oed. Credaf fod gwir angen mynd i'r afael â hyn, a chredaf hefyd fod angen sefydlu gwasanaeth cynghori ar addysg yng Nghymru i wella cyfleoedd cyflogaeth a sefydlu mwy o lwybrau i mewn i'r proffesiwn addysgu.

Credaf fod hyn—a chyfuniad o ffactorau—yn effeithio ar recriwtio athrawon, ac mae angen inni roi ystyriaeth ddifrifol iddo. Mae angen inni ddarparu 5,000 yn fwy o athrawon ledled Cymru dros y pum mlynedd nesaf. Yn gyson, clywaf Weinidogion yn y lle hwn yn dweud eu bod yn ceisio datrys pethau. Rwy'n gobeithio bod hynny'n wir, oherwydd ein hathrawon yw'r bobl sy'n helpu ein cenedlaethau iau i ddatblygu'r sgiliau i ddatrys problemau yfory. Diolch, Ddirprwy Lywydd.