7. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Diweddariad ar y rhaglen ddatgarboneiddio ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:02 pm ar 2 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 6:02, 2 Tachwedd 2021

Diolch am y datganiad, Weinidog. Mae'r argyfwng hinsawdd, fel y clywsom ni gan y Gweinidog, yn argyfwng iechyd, wrth gwrs. Mae meddygon yn gweld effaith llygredd awyr. Mae eithafion tywydd yn fygythiad i iechyd, yn fygythiad i fywyd. Mae'r problemau yn mynd i fynd yn waeth oni bai bod gweithredu yn digwydd, ac mae ein llygaid ni i gyd ar COP26 yn y gobaith o weld arwyddion bod hynny ar ddigwydd. Y gwir ydy, wrth gwrs, fod y gwasanaeth iechyd a gofal ei hun yn gyfrannwr trwm iawn tuag at yr allyriadau a'r problemau eraill sydd yn arwain at newid hinsawdd, ac mae angen mynd i'r afael â hynny.

Mae'n drueni na chawsom ni gyfle i drafod yn llawn y rhaglen strategol, y rhaglen gyflawni a gafodd ei chyhoeddi, os dwi'n cofio'n iawn, ryw ddiwrnod cyn diddymu'r Senedd ddiwethaf. Ond mae'n braf ein bod ni'n cael y diweddariad yma rŵan, ac mae hi'n addas iawn, wrth gwrs, fod hynny yn digwydd yn ystod cynhadledd COP26. Mae'n galonogol i glywed nifer o elfennau o'r hyn a ddywedodd y Gweinidog heddiw—bod pethau'n dechrau symud i'r cyfeiriad iawn, bod yr NHS yn dangos arwyddion o allu dod yn fwy cynaliadwy, ond mae yna gymaint o ffordd i fynd, o'r defnydd o nwyon anesthetig, fel y clywsom ni'r Gweinidog yn cyfeirio atyn nhw, i'r gorddefnydd o blastig mewn pharmaceuticals. Mae pympiau asthma wedi bod yn broblem fawr, er enghraifft, a sut mae'r ystâd iechyd ei hun wedi cael ei chynllunio. Dŷn ni'n gwybod, onid ydym, fod yna feirniadu wedi bod o ran y cysylltiadau trafnidiaeth gyhoeddus i ysbyty'r Grange, ysbyty cyffredinol mwyaf newydd Cymru. Roeddwn i'n darllen adroddiad o ryw flwyddyn yn ôl yn y Caerphilly Observer, yn dweud,