Part of the debate – Senedd Cymru am 2:36 pm ar 9 Tachwedd 2021.
Hoffwn i gael yr wybodaeth ddiweddaraf gan Lywodraeth Cymru, os gwelwch yn dda, am y camau nesaf sy'n ymwneud â'r 327 o domenni glo risg uchel yng Nghymru. Roedd y Llywodraeth, a minnau, wedi gobeithio y byddai arian ar gyfer hyn yn dod o gyllideb y DU fis diwethaf, ond cafodd Cymru ei siomi unwaith eto gan San Steffan. Trefnydd, mae'r Gweinidog cyllid wedi dweud bod gan Lywodraeth y DU gyfrifoldeb cyfreithiol a moesol i wneud y tomenni yn ddiogel. Nawr, mae'r rhwymedigaeth foesol yn glir yn fy marn i—cafodd gwerth tua £200 biliwn o lo ei echdynnu o Gymru, ac ni chafodd ei ail-fuddsoddi erioed i'r cymunedau. Mae'n anghredadwy bod y Trysorlys yn honni yn awr y dylai trethdalwyr Cymru dalu'r bil hwnnw am glirio'r llanast a'r perygl, pan wnaethon nhw gymryd y rhan fwyaf o elw'r glo. Felly, hoffwn i gael datganiad, os gwelwch yn dda, i esbonio mwy ynghylch dadansoddiad Llywodraeth Cymru o'r rhwymedigaeth gyfreithiol sydd gan Lywodraeth y DU i glirio'r tomenni, a'r hyn y mae modd ei wneud i sicrhau eu bod yn cadw'n driw i'r rhwymedigaeth honno, ond beth yw'r cynllun B os bydd San Steffan yn parhau i osgoi ei gyfrifoldeb. Ac yn olaf, Trefnydd, bu awgrym diweddar o ran gweithredu system rhybudd cynnar ar gyfer pryd y bydd tomenni yn dechrau symud. Rwy'n credu bod hynny yn haeddu mwy o drafod ar lawr y Siambr, yn enwedig a fydd hyn yn ychwanegol at waith diogelwch neu yn lle hynny. Felly, byddwn i'n croesawu datganiad arall gan y Llywodraeth ynghylch y mater hwn, os gwelwch yn dda.