4. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Cymru ac Affrica

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:05 pm ar 9 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 4:05, 9 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Hoffwn roi enghraifft i chi o Brosiect Phoenix eto gyda Phrifysgol Caerdydd. Bydd llawer ohonoch chi'n adnabod yr Athro Judith Hall sy'n arwain y bartneriaeth honno. Roeddem ni'n gallu rhoi grant o £125,000 i gyflwyno rhaglen frechu yn Namibia—roedd hyn gennym i'w galluogi nhw i wneud y gwaith hwnnw, a oedd yn hollbwysig; eu rhaglen nhw ydyw, mae'n eu galluogi—oherwydd bod ganddyn nhw ymwrthedd mawr i frechu COVID-19, yn enwedig ymysg y cymunedau agored i niwed, anghysbell a difreintiedig. Ond yr hyn a wnaethon nhw—. Mewn partneriaeth, mae Gweinyddiaeth Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Namibia, Prifysgol Namibia a Phrifysgol Caerdydd wedi cyd-gynhyrchu ymgyrchoedd cymorth, hyrwyddo ac ymwybyddiaeth i 90,000 o'r bobl fwyaf difreintiedig, ac roedd hynny'n cynnwys pobl anabl, pobl oedrannus a charcharorion, ac yna roedden nhw, yn Namibia, yn gallu darparu'r rhaglen frechu ei hun, gan achub llawer o fywydau. Ond hefyd, mae cynghrair the People's Vaccine yn glymblaid o sefydliadau ac ymgyrchwyr. Mae'n ymgyrchu dros frechlyn pobl ar gyfer COVID-19. A diolch i chi am eich cefnogaeth i hyn, oherwydd dylai hyn fod yn seiliedig ar yr wybodaeth gyffredin honno a sicrhau ei bod ar gael am ddim i bawb. Mae er lles cyffredinol byd-eang, ac mae hefyd yn cael ei gefnogi gan arweinwyr y byd yn y gorffennol a'r presennol, arbenigwyr iechyd, arweinwyr ffydd ac economegwyr.

Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn i ni edrych ar yr holl faterion sy'n ymwneud â datgoedwigo a'r gwaith sydd wedi bod—. Mae cymaint o broffil i hyn yn ystod y dyddiau diwethaf a'r wythnos ddiwethaf yn COP26. I edrych ar raglen goed Mbale yn Uganda, sy'n dangos yn glir ein hymrwymiad i fynd i'r afael â newid. Mae'n ymwneud â chyfiawnder hinsawdd, onid yw? Pobl wledig Uganda sydd wedi gwneud ychydig iawn i achosi'r newid yn yr hinsawdd sydd bellach yn achosi cymaint o broblemau iddyn nhw. Felly, mae hwn yn brosiect a arweinir gan Uganda—rydym ni'n helpu rhai o'r bobl dlotaf yn y byd i addasu i newid yn yr hinsawdd—wedi ei ddarparu gan elusen Maint Cymru mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru. Mae'n fenter tyfu coed Mount Elgon, a ddarperir yn lleol ac ar gyfer cyrff anllywodraethol lleol yn rhanbarth Mbale yn nwyrain Uganda.

A'r hyn sy'n bwysig iawn o ran plannu coed hefyd yw cysylltu hyn â'r gwaith sy'n cael ei wneud mewn rhannau eraill o Affrica gyda'n cymorth ni, sy'n mynd i'r afael â'r pwyntiau allweddol iawn yr ydych chi'n eu gwneud am ddatgoedwigo ac ailgoedwigo. Felly, os edrychwch ar brosiect parc coedwig frodorol Ogongo, mae hynny'n gydweithrediad arall rhwng Prifysgol Caerdydd, Prosiect Phoenix a Phrifysgol Namibia, sy'n cefnogi gwaith ailgoedwigo ym mharc coedwig frodorol Ogongo, gan weithio mewn partneriaeth, unwaith eto, a chreu 100 hectar o goetir wedi ei adfer yng ngogledd pellaf Namibia. Ac mae hynny'n ymwneud â sefydlu ecosystem gyfan mewn ardal a oedd unwaith yn wyrdd ac yn ffrwythlon, ac mae'n ymwneud ag annog y prosiect hunangynhaliol hwn i fwrw ymlaen â hyn mewn partneriaeth â Phrosiect Phoenix. Unwaith eto, coedwig gymunedol Bore yn Kenya, rydym ni wedi bod yn ei chefnogi dros y 13 mlynedd diwethaf, ac mae hwn unwaith eto yn brosiect a reolir yn lleol i blannu 2.4 miliwn o goed trofannol, sy'n oeri'r hinsawdd, gan ehangu'r capasiti blynyddol presennol, gydag 1 miliwn o hadau wedi eu dosbarthu i 3,000 o ffermwyr teuluol a 460 o ysgolion. Mae hyn, unwaith eto, yn ehangiad mawr iawn o ran mynd i'r afael â'r materion hyn.

Mae'n bwysig iawn ein bod yn edrych ar ffyrdd y gallwn ni gysylltu ein polisi caffael â phwysigrwydd cadwyni cyflenwi a chydnabod bod yn rhaid i hyn fod yn foesegol. Mae gennym ni god ymarfer ar gaffael moesegol yr ydym ni wedi ei ddatblygu, ac mae hynny'n cael effaith ac, wrth gwrs, mae'n bwysig wrth i ni fwrw ymlaen â'n Bil partneriaeth a chaffael cymdeithasol, deddfwriaeth newydd, yn y dyfodol agos.

Felly, hoffwn i ddweud eto fod Affrica wedi ei tharo gan COVID-19 a newid yn yr hinsawdd. Rydym yn gweld y newyn newid hinsawdd cyntaf ym Madagascar, ond rydym ni'n gweld athro o Brifysgol Bangor yn gweithio ym Madagascar i fynd i'r afael â'r materion hyn. Felly, mae gennym ni arbenigwyr ac mae gennym ni bartneriaid ledled Cymru sy'n gweithio i fynd i'r afael â'r materion hyn, ac, wrth gwrs, mae'n ymwneud â chynaliadwyedd, ac mae'n ymwneud â dull partneriaeth a fydd yn cyflawni'r newid trawsnewidiol gyda'n partneriaid, ochr yn ochr â'n partneriaid.