Rhybuddiodd y Ceidwadwyr Cymreig y byddai cyflwyno pasbortau COVID yng Nghymru yn gosod cynsail beryglus, ac nid yw'n bleser gen i heddiw ddweud ein bod yn iawn.

Dim ond ychydig wythnosau sydd ers cyflwyno pasbortau COVID yma yng Nghymru, ac eto, er gwaethaf dim tystiolaeth glir na chredadwy eu bod yn gallu atal lledaeniad y coronafeirws, rydym heddiw yn trafod cynnig arall i ymestyn eu defnydd y tu hwnt i'r digwyddiadau mawr a'r economi nos, i sinemâu, theatrau a neuaddau cyngerdd bellach ac mae hyn er gwaethaf y ffaith nad oes tystiolaeth i awgrymu mai'r lleoliadau hyn yw lle mae haint y feirws yn rhemp.

Llywydd, fel y gwyddoch yn iawn, mae'r Ceidwadwyr Cymreig wedi gwrthwynebu cyflwyno pasbortau brechlyn o'r cychwyn cyntaf. Mae gan y defnydd gorfodol o basbortau brechu domestig oblygiadau eang yn foesegol, o ran cydraddoldeb a phreifatrwydd, yn gyfreithiol ac yn weithredol. Rydym ni, fel Aelodau eraill o'r Senedd hon, wedi ymrwymo'n llwyr i ddiogelu bywydau a bywoliaethau. Rydym yn deall bod yn rhaid bod yn ofalus wrth gymryd y camau olaf at ddatgloi cymdeithas a'r economi. Ond, gan fod y gyfradd frechu yng Nghymru mor uchel, ac mae'r cysylltiad rhwng achosion a derbyniadau i'r ysbyty wedi ei wanhau'n ddifrifol, nid ydym yn credu mai cyflwyno rhwystrau sy'n effeithio ar ryddid a phreifatrwydd pobl yw'r peth iawn i'w wneud.

Nid yw pasbortau brechu yn llwybr allan o gyfyngiadau, maen nhw'n gyfyngiadau. Ni ddylid eu hehangu i safleoedd eraill pan na ddylen nhw byth fod wedi eu cyflwyno na'u rhoi ar y bwrdd yn y lle cyntaf. Mae pasbortau brechu yn gymhellol, yn aneffeithiol ac yn wrth-fusnes; maen nhw'n cyfyngu ar ein rhyddid ond nid ydyn nhw'n cyfyngu ar ledaeniad COVID-19.

Nawr, mae Gweinidogion Llafur yn dweud wrthym yn aml eu bod yn gwrando ar yr arbenigwyr, felly gadewch i ni ystyried yr hyn y mae'r arbenigwyr wedi bod yn ei ddweud. Dywedodd cell ymgynghorol technegol Llywodraeth Cymru ar y coronafeirws y bydd pasys COVID yn cael effaith fach iawn ar ledaeniad y feirws. A dywedodd Dr Frank Atherton, prif swyddog meddygol Llywodraeth Cymru ei hun, yr wythnos diwethaf fod effaith uniongyrchol gwirioneddol pasys COVID yn eithaf bach, mae'n debyg. Ac aeth ymhellach na hynny, dywedodd mewn gwirionedd fod y dystiolaeth yn dal i ddatblygu o amgylch pasys COVID, ac mai'r effaith fwy gormod o negeseuon a defnyddio pasys COVID ochr yn ochr â chyfyngiadau eraill fel gorchuddion wyneb. Nawr, os nad yw prif swyddog meddygol Llywodraeth Cymru ei hun wedi ei argyhoeddi eu bod yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol, yna sut ar y ddaear y gallwch chi ddisgwyl i Aelodau'r Senedd hon heddiw, ynghyd â'r cyhoedd a busnesau ar hyd a lled y wlad hon, fod wedi eu hargyhoeddi eu bod nhw? Amlinellwyd a gweithredwyd y syniad o bàs COVID yng Nghymru ar fyr rybudd, ac mae'r cynigion diweddaraf hyn yn debyg, gydag ychydig iawn o ystyriaeth i sut y bydd yn effeithio mewn gwirionedd ar y busnesau a'r sefydliadau hynny y maen nhw'n ymwneud â nhw. Mae'r diwydiant adloniant eisoes wedi ei chwalu gan gyfyngiadau COVID-19, a'r cyfan y bydd ymestyn pasbortau COVID i sinemâu, theatrau a neuaddau cyngerdd yn ei wneud yw eu cosbi ymhellach. Mae prif swyddog gweithredol Cymdeithas Sinema'r DU wedi rhybuddio y gallai'r cam hwn arwain at gau llawer o leoliadau llai, gan ddweud, ac rwy'n dyfynnu,

'lle mae cynlluniau tebyg wedi'u cyflwyno mewn...tiriogaethau Ewropeaidd, rydym ni wedi gweld nifer yr ymwelwyr yn gostwng cymaint â 50%.'

Dyma swyddi a bywoliaeth pobl yn y fantol.