Part of the debate – Senedd Cymru am 5:26 pm ar 9 Tachwedd 2021.
Diolch, Llywydd. Mae etholiadau'n hanfodol i'n democratiaeth ni. Dylid cymryd unrhyw beth sy'n effeithio arnyn nhw o ddifrif, felly rwy'n falch o ddod â'r rheoliadau hyn ger eich bron ac i glywed barn cydweithwyr yn y Siambr heddiw ar Reoliadau Cynrychiolaeth y Bobl (Diwygio) (Cymru) (Coronafeirws) (Rhif 2) 2021.
Rwyf i eisiau sicrhau bod isetholiadau lleol yn cael eu cynnal yn ddiogel ac mewn ffordd sy'n sicrhau'r cyfleoedd gorau i bawb fwrw eu pleidlais. Mae pleidleisiau drwy ddirprwy yn caniatáu i bobl na allant bleidleisio'n bersonol gael unigolyn dibynadwy i bleidleisio ar eu rhan. Hefyd, mae pleidleisiau brys drwy ddirprwy ar gael hyd at 5 p.m. ar ddiwrnod yr etholiad am resymau meddygol penodol. Ehangodd Rheoliadau Cynrychiolaeth y Bobl (Diwygio) (Cymru) (Coronafeirws) 2021, a ddaeth i rym ar 25 Chwefror eleni, y rhesymau hyn i gynnwys y rhai sy'n hunanynysu neu'n dilyn cyngor y Llywodraeth mewn cysylltiad â COVID-19. Roedd hyn yn sicrhau bod pleidleisiau brys drwy ddirprwy ar gael i bob etholwr yr oedd yn ofynnol iddo hunanynysu ond a oedd hefyd yn dymuno cymryd rhan mewn isetholiadau llywodraeth leol. Heb y rheoliadau diwygiedig hynny, gallai grŵp o bobl gael eu difreinio am ddilyn cyngor y Llywodraeth, sy'n golygu na fyddant yn gallu gadael y tŷ i bleidleisio'n bersonol. Roedd y pleidleisiau brys drwy ddirprwy oherwydd COVID-19 hefyd ar gael yn etholiadau'r Senedd. Nododd adroddiad y Comisiwn Etholiadol ar etholiadau mis Mai 2021, a oedd yn cynnwys rhai isetholiadau, fod 5 y cant o'r holl ddirprwyon a benodwyd yn ddirprwyon brys a bod 2 y cant oherwydd COVID-19, a bod y dewis hwn yn rhan bwysig o etholiadau tra bod y gofynion i ynysu yn parhau.