Y tro nesaf y bydd gennyf barsel gallwch ddod gyda mi i'w gasglu; dangosais fy ngherdyn credyd ac fe wnaethon nhw ei roi i mi.

Ond, ers etholiad 1992, pan bleidleisiodd 77.7 y cant o'r boblogaeth, mae nifer y pleidleiswyr a bleidleisiodd wedi gostwng ac wedi aros yn isel. Yr hyn sydd ei angen arnom yw cael mwy o bobl i bleidleisio, yn hytrach na cheisio ei gwneud yn anos i'r rhai sy'n chwarae gyda'r syniad o bleidleisio i bleidleisio.

O ran newid y system etholiadol, mae ymgyrch dros y bleidlais sengl drosglwyddadwy, sef STV. STV yw'r system etholiadol a ddefnyddir ar gyfer etholiadau cynghorau yn yr Alban ac ar gyfer Senedd Iwerddon, y Dáil. Gwendid mwyaf STV yw bod yn rhaid i chi ddyfalu faint o seddi y gallwch eu hennill gydag ymgeiswyr enwebedig. Yn etholiad cyffredinol Iwerddon yn 2020, ni chafodd Sinn Féin, er iddi dderbyn y pleidleisiau dewis cyntaf mwyaf ledled y wlad, y nifer fwyaf o seddi. Er gwaethaf y ffaith iddyn nhw guro Fianna Fáil o 535,995 o bleidleisiau i 484,320, yn y diwedd roedd ganddyn nhw un sedd yn llai. Cymerodd 12,745 o bleidleisiau i ethol pob Aelod Fianna Fáil, ond 14,476 i ethol Aelod o Sinn Féin—yr oedden nhw'n dyfalu'n anghywir ynghylch nifer y seddi y gallent eu hennill. Felly, mae STV yn llai o system gyfrannol ac yn fwy o gêm ddyfalu fedrus.

A yw'n syndod—[Torri ar draws.]—bod yr Alban, er ei bod yn ei defnyddio ar gyfer etholiadau cyngor, wedi penderfynu peidio â'i defnyddio ar gyfer etholiadau seneddol yr Alban? Ardal Cyngor Highland Wester Ross, Strathpeffer a Lochalsh yw'r enghraifft glasurol o ward maint cyngor—nid yn unig y ward fwyaf yn y DU, mae'n fwy yn ei hardal na 27 o 32 o gynghorau'r Alban. Hefyd, mae tua'r un maint â Trinidad a Tobago. Yna mae angen y boblogaeth ar gyfer y wardiau hyn er mwyn caniatáu i STV weithredu'n effeithiol. Mae gan Ward 1 Glasgow etholaeth o 30,000, tua dwy ran o dair o boblogaeth etholaeth Senedd Aberconwy. Gan droi at Glasgow Govan, llwyddodd Llafur i gyrraedd y brig gyda 1,520, yr SNP yn dod yn ail ac yn drydydd gyda 1,110 a 1,096 o bleidleisiau yr un, a'r ymgeisydd Gwyrdd yn gwthio'r ail ymgeisydd Llafur allan i ennill y bedwaredd sedd. Er mai'r SNP gafodd y dewis cyntaf ar gyfer y ddau ymgeisydd a oedd yn agos iawn at ei gilydd, ni wnaeth Llafur, ac felly, er iddyn nhw gyrraedd y brig, dim ond un o'r pedair sedd a enillwyd ganddyn nhw yn y diwedd.

I grynhoi ynghylch y bleidlais sengl drosglwyddadwy, mae angen iddi gwmpasu ardal ddaearyddol fawr iawn, mae angen poblogaeth fawr arni, mae'n ei gwneud yn llawer anos i etholwyr adnabod ymgeiswyr—ac un peth y gallem i gyd gytuno arno yw ei bod yn bwysig bod etholwyr yn adnabod ymgeiswyr, yn gallu cwrdd â'u hymgeisydd ac adnabod rhywun o'u cymuned eu hunain—mae'n golygu dyfalu nifer y seddi yr ydych yn mynd i'w hennill, a phleidleiswyr yn pleidleisio dros ymgeiswyr y pleidiau.

Cefais ymyriad gan fy nghyd-Aelod Alun Davies ar ei eistedd yn dweud bod y cyntaf i'r felin hefyd yn ymwneud â dyfalu, ond nid yw hyn yn wir, oherwydd mae'r cyntaf i'r felin yn ymwneud â chael y nifer fwyaf o bleidleisiau. Felly, rydych chi'n rhoi eich ymgeiswyr yno ac nid oes rhaid i chi ddyfalu'r drefn y maen nhw'n mynd i ymddangos.