Part of the debate – Senedd Cymru am 6:07 pm ar 9 Tachwedd 2021.
Un o rannau mwy siomedig y Bil Etholiadau gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig yw ei bod yn cymryd ystod eang o bwerau gwahanol, ac nid oes yr un o'r pwerau hynny'n ceisio annog cyfranogiad. Nid oes yr un ohonyn nhw'n ceisio ymestyn y cyfranogiad yn y broses ddemocrataidd. Mae pob un ohonyn nhw yn ceisio lleihau cyfranogiad democrataidd, ac rwy'n credu beth bynnag yw'r mater unigol—rydych chi wedi siarad am gardiau adnabod pleidleiswyr y tro hwn, ond beth bynnag yw'r mater—mae angen inni ddiogelu ein democratiaeth. Cytunaf â chi ar hynny. Rwy'n credu eich bod wedi dewis y mater anghywir i ganolbwyntio arno y prynhawn yma. Credaf fod materion eraill, a deuaf at y rheini cyn imi gloi, ond mae angen mawr i ni barhau i edrych yn ddychmygus ac yn greadigol, i edrych i weld sut y gallwn ni annog mwy o bobl i bleidleisio ac annog pobl i bleidleisio mewn gwahanol ffyrdd. Hoffwn weld, Gweinidog—a gobeithio y byddwch yn gallu ymdrin â hyn yn eich ateb i'r ddadl hon—sut y gallwn gyflwyno pleidleisio aml-ddiwrnod i sicrhau y gall pobl bleidleisio dros benwythnos, er enghraifft, yn hytrach nag ar ddydd Iau yn unig. Sut y gallwn ni gyflwyno pleidleisio electronig i sicrhau y gall pobl bleidleisio o le bynnag y maen nhw'n digwydd bod? Sut y gallwn sicrhau bod y cofrestrau etholiadol i gyd yn electronig fel y gallwn bleidleisio yng Ngorllewin Clwyd neu Bontypridd neu Flaenau Gwent, a gallai'r Aelod dros Orllewin Clwyd bleidleisio ym Mlaenau Gwent hefyd, er mwyn sicrhau bod gennym y cyfranogiad mwyaf posibl, er mwyn sicrhau bod y dechnoleg sydd ar gael i ni yn cael ei defnyddio i sicrhau'r cyfranogiad mwyaf posibl? Gobeithio y gallwn ni wneud hynny.
Wrth gloi, Dirprwy Lywydd, mae dau beth y byddwn i'n gofyn am gefnogaeth Llywodraeth Cymru ar eu cyfer i ddiogelu uniondeb ein hetholiadau. Yn gyntaf oll, grymuso'r Comisiwn Etholiadol i reoleiddio mynediad at gyllid tramor, i arian tywyll yr ydym wedi'i weld yn llygru ein gwleidyddiaeth yn ystod y blynyddoedd diwethaf, a hefyd i rymuso naill ai Ofcom neu'r Comisiwn Etholiadol i reoleiddio'r gamwybodaeth a'r gamwybodaeth fwriadol a welsom dros y blynyddoedd diwethaf. Dyna lle mae ein democratiaeth yn cael ei thanseilio. A dywedaf wrthych nawr, Darren Millar, i le mae hynny'n mynd â ni: mae'n mynd â ni i'r Capitol yn America ar 6 Ionawr yn gynharach eleni. Dyna i le mae'r math hwnnw o wleidyddiaeth yn mynd â ni. Yn gyntaf, rydych yn ceisio atal pobl rhag pleidleisio, rydych yn rhoi'r holl rwystrau o flaen pobl i'w hatal rhag pleidleisio, rydych yn chwarae â ffiniau etholaethau ac, os bydd hynny i gyd yn methu, rydych yn defnyddio twyllwybodaeth a chamwybodaeth i danseilio uniondeb etholiad a cheisio dymchwel eich democratiaeth yn hytrach nag ildio.
A'r pwynt olaf—