Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Newid Hinsawdd – Senedd Cymru am 2:08 pm ar 10 Tachwedd 2021.
Cytunaf yn llwyr fod angen inni reoli ein perthynas ag Ystâd y Goron, sy'n un dda iawn, er mwyn sicrhau ein bod yn datgloi'r potensial ar gyfer ynni adnewyddadwy, fel rwyf newydd ei ddweud. Fodd bynnag, datganolodd Llywodraeth y DU Ystâd y Goron i’r Alban yn ôl yn 2016, mae ganddynt reolaeth ar Ystâd y Goron yn yr Alban, ac o ganlyniad, gallant wneud nifer o bethau, gan gynnwys cynnal cylchoedd ceisiadau ar gyfer ynni adnewyddadwy o dan eu rheolaeth eu hunain, rhywbeth na allwn ni ei wneud, ac mae hynny, o reidrwydd, yn anfantais.
Mae yna broblem hefyd yn ymwneud â'r cyllid, felly nid wyf yn anghytuno â Sam Rowlands pan ddywed bod angen inni gael perthynas dda ag Ystâd y Goron ac mae angen inni sicrhau ein bod yn gweithio'n hapus gyda hwy, o ystyried y sefyllfa bresennol, ond gorchwyl benodol Ystâd y Goron yw cynhyrchu elw i Drysorlys y DU yng Nghymru a Lloegr ar hyn o bryd. Dros y 10 mlynedd diwethaf, roedd yr elw hwnnw'n £3 biliwn, a'r elw net yn £269.3 miliwn yn 2020-21, felly ni allaf esgus na fyddai'n llawer gwell gennyf pe bai cyfran o hwnnw'n dod yn uniongyrchol i Drysorlys Cymru yn hytrach na thrwy Lywodraeth y DU, sydd wedi llusgo'i thraed yn arw rhag sicrhau ein bod yn cael fformiwla wedi'i Barnetteiddio'n gywir. Felly, er fy mod yn cytuno â byrdwn cyffredinol ei ddadl, ceir budd ariannol yn ddi-os, fel sy'n amlwg iawn yn yr Alban, o gael Ystâd y Goron wedi'i datganoli.