4. Datganiad gan y Dirprwy Weinidog Newid Hinsawdd: COP26

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:11 pm ar 16 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lee Waters Lee Waters Labour 4:11, 16 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Byddwn, a diolch am y cwestiwn. Ac roeddwn yn falch iawn, pan oeddwn yn COP, i gymryd rhan mewn trafodaethau panel gyda llysgenhadon ieuenctid Climate Cymru, ynghyd â llysgenhadon ieuenctid yr Alban a'r Gweinidog o Lywodraeth yr Alban. A'r hyn a oedd yn amlwg oedd dicter pobl ifanc ynghylch yr etifeddiaeth a adewir i'w cenhedlaeth nhw, a phan edrychwch ar yr ystadegau a'r data sy'n dod i'r amlwg, mae effaith hyn yn ddwfn, ond mae hefyd ar ein pennau cyn i ni wybod hynny. O fewn 80 mlynedd—a gobeithio y bydd fy mhlant yn dal yn fyw—oni bai ein bod yn newid polisïau ledled y byd yn sylweddol, rydym yn wynebu pedair gradd o gynhesu byd-eang, a fydd yn dileu tua 70 y cant o'r ecosystemau sydd eu hangen i gynnal bywyd dynol. Nawr, mae hynny'n ddifrifol ac yn peri pryder ac yn cyfiawnhau'r dicter, a dweud y gwir. Felly, roeddwn i'n falch o'r awgrymiadau a ddyfynnwyd gennych gan y bobl ifanc yn eich ardal, ac rwy'n credu y gallwn ddysgu llawer o hynny. Mae ailgylchu mwy, cau'r tap dŵr, labelu olew palmwydd a bwyta llai o gig i gyd yn gamau syml y gallwn i gyd eu gwneud, gyda'n gilydd, i wneud gwahaniaeth.

Yr hyn y mae tystiolaeth y Pwyllgor Newid Hinsawdd yn ei awgrymu yw bod 60 y cant o'r camau gweithredu sydd eu hangen i fodloni sero-net yn gamau y gall unigolion eu cymryd; 40 y cant o'r camau y mae angen i Lywodraethau eu cymryd, ac mae angen i'r ddau beth hynny ddigwydd ochr yn ochr. Mae angen pŵer pobl arnom ni, ond mae angen newid systemig arnom ni hefyd. Ac, fel rwy'n dweud o hyd, i wneud hyn, mae angen i ni wneud yr hyn sy'n iawn ar gyfer yr hinsawdd y peth hawsaf i'w wneud. Ac mae hynny'n rhywbeth y mae'r Llywodraeth yn gyfrifol amdano, ac mae hynny'n rhywbeth yr ydym ni, Llywodraeth Cymru—ac eto, mae gennym gyfrifoldeb dros rywbeth fel 40 y cant o'r toriadau mewn allyriadau y mae angen iddyn nhw ddigwydd; mae Llywodraeth y DU yn gyfrifol am 60 y cant. Rhaid i ni weithio gyda nhw i sicrhau bod newid systemig yn ei gwneud hi'n hawdd i ddinasyddion wneud y dewisiadau yr ydym i gyd yn dibynnu arnyn nhw i'w gwneud i atal newid trychinebus yr hinsawdd rhag dod yn realiti.