Part of the debate – Senedd Cymru am 4:08 pm ar 16 Tachwedd 2021.
Wel, rwy'n credu ei bod yn her deg. Nid oes gennyf y ffigur wrth law, ond rwy'n cofio darllen bod y cymhorthdal y mae Llywodraeth y DU wedi'i roi i danwydd ffosil drwy rewi'r esgynnydd toll tanwydd ers 2010 yn fwy na £30 biliwn. Gall hyd yn oed fod yn uwch na hynny—cymhorthdal uniongyrchol sylweddol iawn i danwydd ffosil.
Un o'r heriau a fydd gennym yw, wrth inni symud i ffwrdd o'r car peiriant tanio mewnol—. Er clod i Lywodraeth y DU, mae hi wedi dangos arweiniad rhyngwladol beiddgar ar ddileu ceir petrol a diesel yn raddol erbyn 2030. Gwnaethom ymuno â chynghrair yn COP i sicrhau bod gwledydd eraill, y prif wledydd, yn gwneud yr un peth erbyn 2035. Ond, hyd yn oed erbyn y targed hwnnw, bydd y DU bum mlynedd o'i flaen, ac rwy'n credu, i roi clod lle mae clod yn ddyledus: mae hynny'n rhywbeth y mae Llywodraeth y DU wedi'i wneud yr ydym yn ei gymeradwyo'n frwd.
Bydd canlyniadau i hynny o ran y ffordd y caiff tanwydd ffosil ei drethu. Yn amlwg, mae gennym dreth betrol ar hyn o bryd. Pan na fydd eich car yn dibynnu ar betrol, ni fyddwch yn gallu cael y refeniw o dreth betrol. Felly, bydd angen math gwahanol o drethiant yn sgil hynny. Ond, wrth gwrs, oni bai bod y trydan a gynhyrchir i yrru'r ceir trydan hynny yn cael ei ddefnyddio'n gynaliadwy, yna rydych yn symud y broblem o un lle i'r llall.
Felly, yn sicr, ein huchelgais yw sicrhau ein bod yn dibynnu ar danwydd gwyrdd a hydrogen gwyrdd a gwynt i gynhyrchu trydan, a fydd yn ein symud i ffwrdd o danwydd ffosil. Felly, mae darparu'r enghraifft o newid ein cymysgedd ynni yn un ffordd o symud i ffwrdd o'r cymorthdaliadau ar gyfer tanwydd ffosil. Ond rwy'n dyfalu mai'r gwir amdani yw ein bod wedi creu system economaidd sydd wedi'i chysylltu'n gynhenid â chyflenwi ynni rhad, ac olew rhad yn arbennig, sy'n gymaint rhan o wead y gweithgareddau a wnawn a'r penderfyniadau yr ydym wedi'u gwneud. Felly, nid yw datglymu ein hunain o hynny'n gamp hawdd na syml, ac nid wyf eisiau esgus fel arall, ond mae hynny'n rhywbeth y mae'n rhaid i bob un ohonom gydweithio er mwyn ei gyflawni. A rhaid imi ddweud, nid yw Llywodraeth y DU yn edrych yn obeithiol yn yr ystyr hwnnw, oherwydd mae'n rhoi arwyddion cymysg. Roedd hi'n uchel ei chloch yn COP, ond yn y gyllideb, neu bythefnos cyn hynny, ni soniwyd am newid hinsawdd unwaith, cyflwynwyd cymorthdaliadau ar gyfer awyrennau domestig, ac mae hi'n parhau â'r cymhorthdal tanwydd ffosil uniongyrchol ar gyfer toll tanwydd. Felly, mae angen iddi wynebu ei hanghysondeb gwybyddol, fel y dylai pob un ohonom.