Mae dros bedair blynedd a phum mis wedi mynd heibio ers y trychineb anffodus a dinistriol yn Nhŵr Grenfell, lle bu farw 72 o bobl. Nawr, mae trigolion ledled Cymru yn byw mewn ofn mewn fflatiau hyd heddiw. Felly, bedair blynedd ers y drasiedi, tra'n cyhoeddi y bydd Llywodraeth Cymru yn ariannu arolygon diogelwch tân ar gyfer adeiladau aml-feddiannaeth dros 11 metr, sut y gallai'r Gweinidog Newid Hinsawdd ddatgan

'ni wyddom eto faint yn union o adeiladau yr effeithiwyd arnynt ac i ba raddau'?

Credaf fod hynny'n sgandal. Ar y nawfed ar hugain, ailadroddodd y Gweinidog, a dyfynnaf,

'ni wyddom eto faint yn union o adeiladau y mae diffygion diogelwch tân yn effeithio arnynt ac i ba raddau.'

Rydych chi'n dal i'w wthio i'r naill ochr. Yn fy marn i, dyma'n union a ddywedoch chi, Jane, ac mae eraill wedi'i fynegi'n huawdl yma heddiw. Nid yw'r sefyllfa hon yn mynd i ddiflannu yn sgil rhethreg gan Weinidog Llywodraeth Cymru, ac mae'n ofid mawr imi feddwl y gallai hyn gael ei ddefnyddio'n wleidyddol hyd yn oed drwy ddweud, 'Rydym yn aros am Lywodraeth y DU.' Mae angen gwybodaeth o'r fath yn awr i roi strategaeth effeithiol ar waith. Felly, byddwn yn falch pe bai'r Gweinidog yn rhoi ystyriaeth ddifrifol iawn i'r mater hwn ac yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf inni am y cynnydd sy'n cael ei wneud ar gael y ffigurau a'r manylion ynglŷn â graddau'r diffygion.

Mae hyn, i mi, bron fel ailadrodd sgyrsiau a gawsom yn y Senedd hon yn ystod y tymor diwethaf pan siaradais am faterion o'r fath. I'r holl Aelodau newydd sydd yma, mae'n eithaf trist ein bod yn ailadrodd yr angen inni wneud hyn. Ar gyfer un bloc, amcangyfrifwyd mai cyfanswm cost y gwaith atgyweirio, gan gynnwys ailosod cladin, yw £60,000 y fflat. Rwyf wedi siarad â phobl sy'n byw yn yr adeiladau hyn, ac maent yn dweud eu bod yn mynd i'r gwely'n ofni am eu bywydau ac ni allant gysgu, sydd eto'n cadarnhau'r hyn rydych chi wedi'i ddweud, Jane, am broblemau iechyd meddwl. Gwyddom fod consensws trawsbleidiol ynglŷn â'r angen i sicrhau nad yw'r baich ariannol yn disgyn ar y preswylwyr. Mae osgoi canlyniad o'r fath yn fater cymhleth, ond rwy'n ymwybodol fod y Gweinidog wedi cael cyfarfod bord gron gyda datblygwyr y mis diwethaf, felly byddai manylion am y canlyniad hwn yn ddefnyddiol, Weinidog. 

Byddai'r cynnig deddfwriaethol hwn yn gyfle allweddol inni allu deddfu i sicrhau bod y baich hwn, i sicrhau bod cladin diogel ar gael ar adeiladau, yn gyfrifoldeb ar y datblygwr yn hytrach na'r lesddeiliad. Gallai hefyd fod yn fodd o archwilio ymhellach y cynnig o gynllun prynu allan i gefnogi lesddeiliaid yr effeithir arnynt gan ddiogelwch adeiladau ac y byddai'n well ganddynt werthu eu heiddo. Fodd bynnag, rwy'n gobeithio y bydd Rhys, Mike, Peter a Jane hefyd yn cytuno bod angen i ddeddfwriaeth fynd ymhellach eto a rhoi sylw i faterion diogelwch megis rhannu'n unedau ar wahân. Dechreuodd y Papur Gwyn ar ddiogelwch adeiladau y broses hon, ond er bod yr ymgynghoriad wedi dod i ben ar 12 Ebrill eleni, mae gwefan Llywodraeth Cymru yn adrodd heddiw ddiwethaf

'Mae’r ymatebion yn cael eu hadolygu ar hyn o bryd, ac rydym yn bwriadu cyhoeddi crynodeb ohonynt ac ymateb y Llywodraeth yn ystod hydref 2021.'