8. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Rheoleiddio canolfannau achub ac ailgartrefu anifeiliaid

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:42 pm ar 24 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 5:42, 24 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Felly, hoffwn ddechrau drwy fynegi fy niolchgarwch diffuant i bawb sydd wedi siarad yma heddiw, gan gynnwys y Gweinidog, a Sam Kurtz am agor y ddadl mor dda. Fel y clywsom droeon y prynhawn yma, ar hyn o bryd nid oes deddfwriaeth ar waith yng Nghymru, felly gall unrhyw un sefydlu ei sefydliad neu ei loches ei hun. Ac mae'n rhaid i mi ddweud, mae'r rhan fwyaf o'r rhain wedi'u sefydlu gyda bwriadau da iawn. Nawr, er bod llawer o sefydliadau lles anifeiliaid yng Nghymru yn cyrraedd safonau lles uchel iawn, gall rhai astudiaethau achos trasig yn ddiweddar—ac fe'u crybwyllwyd yma heddiw—dystio i'r ffaith bod sefydliadau ac unigolion sy'n gweithredu fel canolfannau achub weithiau'n cael eu llethu gan ormod o anifeiliaid ac yn ei chael yn anodd diwallu anghenion lles yr anifeiliaid yn eu gofal.

Yn ogystal â sicrhau bod ein sefydliadau diogelu anifeiliaid anhunanol yn cael y cymorth sydd ei angen arnynt, byddai rheoleiddio canolfannau achub hefyd yn ei gwneud yn haws gwahaniaethu rhwng canolfannau achub ac ailgartrefu go iawn a bridwyr stryd gefn a gwerthwyr trydydd parti sy'n ceisio osgoi cyfreithiau diweddar i wahardd gwerthu cŵn a chathod bach gan drydydd parti drwy esgus eu bod yn lloches. I dynnu sylw at faint y broblem, y mis diwethaf, yn dilyn ymchwiliad saith mis gan Safonau Masnach Cenedlaethol a Safonau Masnach Cymru, achubwyd bron i 200 o gŵn o fferm yr amheuid ei bod yn gwerthu cŵn bach yn anghyfreithlon yn sir Gaerfyrddin. Fel y mae'r Aelodau wedi dweud yn gywir, megis Alun Davies a'i bryderon ynglŷn â safonau mewn rhai canolfannau achub, rydym wedi cael digon o siarad yn awr, ac rwy'n cytuno â'i alwad am fwy o weithredu gan y Gweinidog.

Tynnodd Gareth Davies sylw at y dull amlwg a rhagweithiol iawn a weithredir eisoes mewn rhannau eraill o'r DU, ac y gall unrhyw un sefydlu lloches heb unrhyw reoliadau. Yn wir, mae Llywodraeth yr Alban eisoes wedi pasio rheoliadau a ddaeth i rym ar 3 Medi 2021. Mewn mannau eraill, bydd Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig yn ymgynghori ar gynigion i reoleiddio'r sector yn Lloegr erbyn diwedd 2021-22. Dyna pam fy mod yn rhannu'r siom a fynegwyd gan Blue Cross a Grŵp Lles Anifeiliaid Anwes Cymru fod yr amserlenni a nodir yng nghynllun lles anifeiliaid Llywodraeth Cymru yn dangos diffyg brys gwirioneddol a allai arwain at gamfanteisio gan fridwyr diegwyddor a gadael Cymru ar ei hôl hi o gymharu â gwledydd eraill. Er gwaethaf mwy na dau ddegawd o ddatganoli, mae camau gweithredu araf Llywodraeth Cymru yn y maes hwn bellach wedi arwain at enwi Cymru'n brifddinas ffermio cŵn bach y DU. Nid yw hwnnw'n enw rydym am ei gadw, ac mae diffyg gweithredu yn gadael ein sector elusennol i ymdopi â'r canlyniadau. Am yr union reswm hwn mae'r Dogs Trust a'u tebyg am weithio gyda Llywodraeth Cymru i reoleiddio sefydliadau ailgartrefu a llochesau, er mwyn sicrhau y gellir olrhain pob ci bach sy'n cael ei fridio a'i werthu. Rwy'n gwybod bod y Gweinidog wedi fy nghlywed yn siarad am hyn droeon, ond rwy'n casáu gweld pobl ar Facebook sy'n bridio cŵn am elw ac yn ceisio'u gwerthu ar Facebook yn ifanc iawn. Felly, rwy'n gobeithio y bydd y gefnogaeth heddiw i'r cynnig hwn gan y Ceidwadwyr Cymreig yn annog y Gweinidog i adolygu'r amserlen ar gyfer rheoliadau ac i weithio gyda rhanddeiliaid i ymladd y malltod hwn.

Diolch i Cefin Campbell am ei gyfraniad yn amlinellu pa mor hen ffasiwn yw'r ddeddfwriaeth anifeiliaid anwes bellach, a hefyd am addo cefnogaeth Plaid Cymru i'n cynnig. Talodd Natasha Asghar deyrnged i'r sefydliadau da hynny sy'n diogelu ein ffrindiau pedair coes. Soniodd Darren Millar am Blue, ei filgi bach o ganolfan achub, a soniodd hefyd am Achub Anifeiliaid Gogledd Clwyd—roedd fy niweddar rieni wrth eu boddau gyda'r ci bach a gawsant oddi yno—a soniodd am Sw Mynydd Cymru a'r RSPCA ym Mryn-y-maen. Siaradodd Jane Dodds am Arthur, milgi a arferai rasio, a budd canolfannau ailgartrefu da, ond bod hyfforddiant, cymorth a rheoleiddio yn hanfodol. 

Gyda'r amcangyfrif fod 650,000 o gŵn yn byw mewn 440,000 o gartrefi yng Nghymru, a'r amcangyfrif fod 607,000 o gathod yn byw ar 26 y cant o aelwydydd Cymru, mae'n amlwg ein bod yn genedl falch o bobl sy'n dwli ar anifeiliaid. Carolyn Thomas, diolch am eich cyfraniad ac am siarad am y risgiau wrth dderbyn anifeiliaid ychwanegol, a bod yr holl resymau y mae'r bobl hyn yn dechrau arni gan obeithio y byddant yn diogelu anifeiliaid yn dod yn rhan o broblem fwy mewn gwirionedd.

Wrth i Siôn Corn ddechrau paratoi ei sled a chlychau ceirw'n dechrau canu uwchben, gadewch i bawb ohonom gofio bod anifail anwes i'w gadw am oes ac nid dros yr ŵyl yn unig. Maent yn aelodau gwastadol gariadus, ymdeimladol a ffyddlon o'n teuluoedd. Felly, gadewch inni sicrhau bod gennym y modd, yr amser, a'r adnoddau yn awr, Weinidog, y ddeddfwriaeth sydd ei hangen arnom, i sicrhau ein bod yn darparu'r bywyd hapus y maent yn ei haeddu mor enbyd. Diolch, Lywydd.