Part of the debate – Senedd Cymru am 4:10 pm ar 7 Rhagfyr 2021.
Diolch, Gweinidog, am y datganiad. Rwy'n credu, fel yr ydym ni i gyd wedi clywed heddiw, fod pawb wedi croesawu'r cyfle i ailedrych ar y dreth gyngor. Rwy'n credu ein bod i gyd yn gytûn nad yw'n dreth arbennig o dda, ac rydym wedi gweld hynny o'r nifer enfawr o ôl-ddyledion a welsom dros y blynyddoedd, sydd wedi cynyddu 42 y cant i werth dros £156 miliwn o ôl-ddyledion. Felly, rwy'n credu bod lle i gael system decach, ac roeddwn i'n falch iawn eich bod wedi dweud y byddai angen i chi wneud pethau mor deg â phosibl, a barn Llyr ei bod yn annheg iawn ar hyn o bryd.
Rwyf am ganolbwyntio ar degwch, oherwydd rwy'n credu bod yn rhaid i ni fabwysiadu ymagwedd ofalus iawn pan fyddwn yn diwygio'r dreth gyngor yng Nghymru nad ydym mewn gwirionedd yn rhoi llawer o bobl dan anfantais. Er enghraifft, yn fy etholaeth i, cydnabyddir bod eiddo o werth uwch yn gyffredinol, ac mae'r hyn sy'n dilyn wedyn yn amlwg yn dreth gyngor uwch. Ond mae'n hysbys bod gan sir Fynwy, er enghraifft, ardaloedd mawr o bobl sy'n dlawd o ran arian parod ond sy'n gyfoethog o ran asedau, felly, Gweinidog, sut yr ydym yn mynd i sicrhau bod ein diwygiadau ni, neu eich diwygiadau chi, yn ystyried gallu pobl i dalu'r dreth honno, yn hytrach na dim ond ei seilio ar faint o eiddo sydd ganddyn nhw, neu beth yw ei werth? Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn ein bod yn edrych ar hynny'n fanwl.
Rwyf hefyd yn falch iawn o glywed yr hyn yr ydych chi wedi bod yn ei ddweud ynghylch diwygio ardrethi busnes. Mae hynny'n rhan allweddol o'r darlun ehangach, yn enwedig. Rwy'n croesawu gweithio'n agos iawn gydag arweinwyr awdurdodau lleol—mae hynny'n gwbl sylfaenol ac mae CLlLC mewn sefyllfa dda i'n cynghori ar y ffurf gorau ar gyfer pethau wrth symud ymlaen. Ond mae pwynt sylfaenol yn ymwneud â sicrhau bod llywodraeth leol yn cael ei hariannu'n iawn. Nid ydym am weld hyn yn ateb cyflym, gan geisio denu mwy o arian i gefnogi awdurdodau lleol. Mae'n rhaid ei wneud—