Part of the debate – Senedd Cymru am 6:35 pm ar 14 Rhagfyr 2021.
Rwy'n anghytuno'n barchus â Darren Millar. Rwy'n credu ei fod yn wirioneddol ofnadwy ar gyfer hawliau plant os nad ydyn nhw'n gwybod beth sy'n digwydd iddyn nhw pan fyddan nhw'n mynd drwy'r glasoed. Pam mae cynifer o ferched nad oes ganddyn nhw syniad beth sy'n mynd i ddigwydd iddyn nhw pan fyddan nhw'n dechrau eu mislif? Ac mae hynny'n syfrdanol, ac yn frawychus iawn ac yn ddiangen o araf. Ac rydym ni'n wirioneddol yn byw yn y gwaethaf o bob byd, lle mae rhyw yn cael ei ddefnyddio i werthu popeth, boed yn bornograffi niweidiol neu'n gwerthu'r esgidiau diweddaraf, neu'r bêl-droed, neu gar. Felly, mae angen yn llwyr i ni fynd i'r afael â hyn, fel y gwelsom yn adroddiad brawychus Meilyr Rowlands ar yr hyn yr oeddem ni eisoes yn ei wybod oedd yn digwydd—yr aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion sy'n digwydd drwy ffonau clyfar pobl a llwyfannau ar-lein eraill. Mae'n wirioneddol anghyfforddus, ac nid yw'r rhan fwyaf o'r bwlio a'r aflonyddu rhywiol hwn yn digwydd mewn ysgolion, mae'n digwydd y tu allan i'r ysgol, er ei bod yn ddigon posibl ei fod yn digwydd yn yr ysgol hefyd. Ond yn wirioneddol, mae'n tanlinellu pwysigrwydd y bartneriaeth gydweithredol â theuluoedd, yn ogystal â hawl y person ifanc i gael rhywfaint o synnwyr o wahanol berthnasoedd sydd gan blant ac oedolion. Dyma realiti eu bywydau, ac os nad ydym yn esbonio iddyn nhw sut y gallen nhw ddymuno archwilio eu personoliaeth a'u rhywioldeb, heb roi unrhyw gyd-destun iddyn nhw ar gyfer yr holl bethau erchyll eraill y mae rhyw yn cael ei ddefnyddio ar eu cyfer, i lygru pennau pobl yn ogystal â'u bywydau—. Mae angen gwirioneddol i ni gymryd y mater hwn o ddifrif. Ac mae gen i ffydd yng ngallu athrawon i fynd i'r afael â'r mater hwn mewn ffordd sy'n briodol i oedran sy'n rhoi cysur i bobl nad oes unrhyw beth anarferol am eu sefyllfa deuluol benodol, oherwydd bod rhai o bob siâp a maint, tra bod gennym ni fuddiannau masnachol sy'n targedu plant a phobl ifanc ac yn eu hannog i feddwl am bethau mewn ffordd sy'n gwbl artiffisial a niweidiol.
Felly, mae angen gwirioneddol i ni fynd i'r afael â hyn, oherwydd fel arall, bydd gennym ni bobl yn tyfu i fyny yn meddwl bod rhyw yn ymwneud â bod yn greulon ac yn dreisgar, ac nid yw hynny'n wir o gwbl. Mae'n ymwneud â bod yn gariadus, a chyfeillgarwch cadarn a pharch at eich gilydd. Felly, mae gennym ni broblem fawr yma, ac mae'n debyg mai fy nghwestiwn i heddiw i'r Gweinidog yw a yw'n credu y dylem ni fod yn gwahardd ffonau clyfar mewn ysgolion ac yn cynghori rhieni mewn gwirionedd, nad yw'n syniad gwych rhoi ffonau clyfar i bobl ifanc lle gallan nhw gael gafael ar yr holl bethau niweidiol sy'n digwydd ar y rhyngrwyd nad yw wedi ei reoli o gwbl ar hyn o bryd, yn anffodus.