1. Datganiad gan y Prif Weinidog: Diweddariad ar COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:17 pm ar 22 Rhagfyr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 3:17, 22 Rhagfyr 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch i'r Aelod am y cwestiynau hynny. Mewn perthynas ag ysgolion, bydd yr Aelodau'n gwybod bod y Gweinidog addysg wedi ysgrifennu at bob pennaeth cyn diwedd y tymor yn pennu dau ddiwrnod cyntaf y tymor ysgol newydd fel diwrnodau cynllunio a pharatoi. Yn y llythyr hwnnw at benaethiaid, gofynnodd i ysgolion baratoi ar gyfer dau fath o ddyfodol. Mae un yn ddyfodol lle mae plant yn dal i fod yn yr ystafell ddosbarth i raddau helaeth, ond bod angen mesurau diogelwch, yn sgil omicron, ar ben uchaf y sbectrwm o fesurau diogelwch a nodir yn y fframwaith lleol y gall ysgolion ei ddefnyddio. Mae hynny'n golygu pethau fel gwisgo masgiau a ffyrdd eraill y gall ysgolion liniaru effaith y feirws. Yr ail ddyfodol y mae'n dweud y dylai ysgolion baratoi ar ei gyfer yw dyfodol lle mae'n rhaid iddynt ddychwelyd dros dro at gymysgedd o ddysgu yn yr ystafell ddosbarth a dysgu ar-lein, oherwydd gall athrawon fynd yn sâl neu fod nifer y plant sydd â'r coronafeirws yn cynyddu. Ar hyn o bryd, nid oes neb ohonom yn gallu rhagweld ar ba sail y bydd pob ysgol yng Nghymru yn gallu ailagor, ond mae'r ddau ddiwrnod cynllunio yn caniatáu i'r bobl sydd agosaf at y penderfyniadau hynny weithredu'r trefniadau y bydd eu hangen arnynt ar gyfer y naill senario neu'r llall, ac i allu gwneud y penderfyniadau sy'n adlewyrchu'n fwyaf agos yr amgylchiadau y maent hwy eu hunain yn eu hwynebu.

Ar gartrefi gofal, roeddwn yn credu, Lywydd, ein bod newydd gyhoeddi canllawiau ychwanegol i ymwelwyr. Ymddiheuriadau os mai ar fin cael eu cyhoeddi y maent, ond rwyf wedi gweld y canllawiau, felly gwn eu bod yno, ac am ryw reswm, yn fy mhen, roeddwn yn meddwl ein bod eisoes wedi'u cyhoeddi. Mae'n caniatáu i ymweliadau fynd rhagddynt dros gyfnod y Nadolig, ond mae'n ceisio sicrhau eu bod yn cael eu gwneud yn ddiogel. Gwn y bydd yr Aelod yn ymwybodol fod coronafeirws yn mynd i mewn i gartrefi gofal mewn sawl ffordd wahanol, mae'n feirws cyfrwys iawn. Ond un o'r ffyrdd y daw i mewn yw pan fydd pobl eraill yn ymweld ac yn dod ag ef gyda hwy, felly mae pawb am osgoi hynny os yw'n bosibl o gwbl.

Ar niferoedd staff a phreswylwyr cartrefi gofal sydd wedi cael y pigiad atgyfnerthu, credaf fod y niferoedd yn uchel ac maent yn parhau i godi. Rhan o'r rheswm pam nad yw pawb wedi cael pigiad atgyfnerthu yw oherwydd na fydd rhai pobl yn ddigon iach i gael pigiad atgyfnerthu, bydd rhai pobl wedi cael coronafeirws yn y gorffennol diweddar, ac mae'n rhaid i chi adael hyn a hyn o ddyddiau cyn y gallwch gael y pigiad atgyfnerthu. Fel y dywedais wrth ateb cwestiwn cynharach, Lywydd, rydym yn paratoi'r gweithlu gofal sylfaenol i'n helpu gyda brechiadau cartrefi gofal, oherwydd rydych yn ymdrin â phoblogaeth sy'n agored i niwed, y bydd gan lawer ohonynt gyflyrau gofal iechyd eraill. Os ydych chi'n unigolyn 30 oed neu 40 oed iach sy'n dod i ganolfan frechu dorfol, rydym wedi gallu cynnull pobl eraill sy'n gallu helpu gyda hynny, ond mae angen pobl â'r lefel o wybodaeth a sgiliau meddygol cyflawn sydd gan ein gweithlu gofal sylfaenol er mwyn gallu cynnig brechiadau'n llwyddiannus ac yn ofalus mewn lleoliad cartref gofal, a dyna sut rydym yn defnyddio'r gweithlu yma yng Nghymru.