2. Datganiad a Chyhoeddiad Busnes

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:53 pm ar 11 Ionawr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Natasha Asghar Natasha Asghar Conservative 2:53, 11 Ionawr 2022

(Cyfieithwyd)

Gweinidog, a gaf i ofyn am ddatganiad gan y Gweinidog iechyd yn benodol ar anhwylder diffyg canolbwyntio a gorfywiogrwydd oedolion neu asesiadau awtistiaeth gan y GIG yng Nghymru? Rydw i wir yn ddiolchgar i'r Dirprwy Weinidog iechyd meddwl am ei hymateb ysgrifenedig prydlon pan ofynnwyd iddi am ddarpariaethau ADHD, ac rwy'n falch iawn o glywed am y cynlluniau ar gyfer fframwaith amser newydd i wella mynediad cynnar plant i'r cymorth cywir, yn ogystal â chydweithredu ar draws y Llywodraeth i wella cefnogaeth i bobl ag ADHD. Fodd bynnag, yn anffodus, mae llawer o oedolion yn cael eu diagnosis yn eu plentyndod, a gwyddom ni y gall amgylchiadau personol unigolyn arwain at newid dwys yn ei iechyd meddwl, ac ar ôl siarad ag oedolion sydd ag ADHD, mae'n tueddu i fod yn fwy difrifol ar ôl colli swydd, perthynas yn chwalu neu newid mewn amgylchiadau. Cafodd deiseb ei chyflwyno i'r Senedd ym mis Hydref a ddywedodd nad oedd unrhyw asesiadau ADHD nac awtistiaeth oedolion yn y GIG yng Nghymru ar hyn o bryd. Mae'n ffaith bod llawer o ddioddefwyr yn mynd heb ddiagnosis nes eu bod yn oedolion oherwydd bod y meini prawf diagnostig yn seiliedig ar ymchwil sy'n canolbwyntio ar nodweddion y mae bechgyn ifanc yn eu harddangos. Mae absenoldeb ADHD neu ddiagnosis awtistiaeth yn aml yn arwain at broblemau iechyd meddwl sylweddol, megis iselder, gorbryder a gorbryder cymdeithasol. Cafodd y ddeiseb hon ei gwrthod, gyda'r honiad ei bod eisoes wedi'i chynnwys gan wasanaeth awtistiaeth integredig y Llywodraeth yng Nghymru. Mae gwefan GIG 111 Cymru yn nodi o ran gwasanaethau o'r fath, 

'Mae pwy yr ydych chi'n cael eich cyfeirio ato yn dibynnu ar eich oedran a'r hyn sydd ar gael yn eich ardal leol.'

Fodd bynnag, mae etholwr wedi cysylltu â mi i gwyno na all ei feddygfa wneud atgyfeiriad ar gyfer ei wraig gan nad oes gwasanaeth o'r fath ar gael. Mae seicolegwyr blaenllaw wedi rhybuddio bod rhagfarn rhywedd yn gadael llawer o fenywod ag ADHD heb ddiagnosis, ac amcangyfrifir nad yw degau o filoedd o fenywod yn y DU yn ymwybodol bod ganddyn nhw'r cyflwr ac nad ydyn nhw'n cael y cymorth sydd ei angen arnyn nhw. A gawn ni ddatganiad gan y Gweinidog iechyd yn ymdrin â'r pryderon hyn a sut y bydd yn darparu gwasanaethau ADHD digonol i oedolion yng Nghymru nawr? Diolch yn fawr iawn.