Part of the debate – Senedd Cymru am 2:42 pm ar 11 Ionawr 2022.
Byddwn i'n ddiolchgar pe bai'r Trefnydd yn cadarnhau adroddiadau'r cyfryngau y bydd dadl frys yn cael ei chynnal yn fuan ynghylch y newid i sgriniau canser ceg y groth, ar ôl i ni glywed eisoes y prynhawn yma fod dros 1 miliwn o bobl wedi llofnodi deisebau ar y mater hwn. Rwy'n credu ei bod yn hanfodol bwysig, oherwydd unwaith eto, fel yr ydym ni wedi'i glywed, yn ystod yr wythnos diwethaf, mae pobl yng Nghymru, menywod yng Nghymru, wedi drysu ac yn bryderus iawn oherwydd bydd y profion ceg y groth arferol hyn yn cael eu cynnig bob pum mlynedd yn hytrach na phob tair blynedd. Roedd y ffaith bod y cyhoeddiad wedi'i wneud ar y cyfryngau cymdeithasol gyda graffigyn nad oedd yn esbonio'r cyd-destun na'r rheswm dros y newid hwn yn achosi rhywfaint o banig.
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi cysylltu â'r Aelodau nawr, ac mae'r Prif Weinidog wedi nodi hyn y prynhawn yma hefyd, i egluro bod y prawf wedi newid, yn y dyfodol bydd y celloedd yn cael eu profi ar gyfer haint HPV yn gyntaf, ac rydym ni wedi cael sicrwydd bod hynny'n ffordd fwy cywir o sgrinio. Mae clywed hynny'n galonogol, er bod etholwyr yn dal i bryderu ac wedi cysylltu â mi. Mae rhai cwestiynau eraill y byddaf i'n eu codi mewn unrhyw ddadl, ond yn bennaf, mae'n sicr y bydd angen dadl frys i helpu i leddfu pryderon y menywod hynny a welodd y graffigyn hwnnw ar-lein. Nid oedd ganddyn nhw'r wybodaeth gyd-destunol. Mae'n annhebygol bod y miloedd ar filoedd o bobl sydd wedi llofnodi'r deisebau hynny nawr yn ymwybodol o'r rheswm sydd wedi'i roi.
Rwy'n gwybod bod ein llefarydd iechyd wedi ysgrifennu at y Gweinidog iechyd yn gofyn iddi hi drefnu bod neges uniongyrchol yn mynd at bawb yr effeithiwyd arnyn nhw i esbonio'r newid, ac rwy'n credu mewn gwirionedd y byddai dadl frys ar ben hyn i'w chroesawu. Felly, a wnewch chi gadarnhau, Trefnydd, fod yr adroddiadau hynny'n gywir, ac a wnewch chi ddweud wrthym ni hefyd a fydd yr Aelodau'n gallu diwygio'r ddadl?