Diolch, Lywydd. Cefais fy ailethol yn gadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar anabledd yn ei gyfarfod cyntaf yn nhymor y Senedd hon ar 17 Rhagfyr. Roedd y cyfarfod ar-lein yn cynnwys cyflwyniad gan brif weithredwr Anabledd Cymru ar adroddiad ‘Drws ar Glo: Datgloi bywydau a hawliau pobl anabl yng Nghymru ar ôl COVID-19’, a ddeilliodd o drafodaethau yn fforwm cydraddoldeb i bobl anabl Llywodraeth Cymru, a gadeiriwyd gennych chi. Canfu fod 68 y cant o farwolaethau COVID-19 yng Nghymru yn bobl anabl a nododd nad oes unrhyw beth yn anochel am yr ystadegyn hwn, ac mae’r adroddiad yn dangos sut y mae ffactorau cymdeithasol, gan gynnwys gwahaniaethu, tai gwael, tlodi, statws cyflogaeth, sefydliadu, diffyg cyfarpar diogelu personol, gwasanaethau gwael a thameidiog, gwybodaeth gyhoeddus anhygyrch a dryslyd, ac amgylchiadau personol wedi cyfrannu'n sylweddol at y ffigur hwn yn ystod y pandemig.

Canfu’r adroddiad hefyd na chafodd pobl anabl yr holl gymorth meddygol roeddent ei angen, eu bod wedi cael llai o fynediad at wasanaethau cyhoeddus a chymorth cymdeithasol, wedi cael llai o fynediad at fannau cyhoeddus a bywyd cyhoeddus, wedi ei chael hi'n anodd byw’n annibynnol ac nad oedd eu hawliau dynol bob amser wedi cael eu parchu'n llawn. Roedd hefyd yn ailddatgan hawl sylfaenol pobl anabl i gael eu cynnwys yn llawn mewn penderfyniadau am eu bywydau eu hunain a’r angen i wneud addasiadau rhesymol i sicrhau bod pawb yn gallu defnyddio lleoedd a gwasanaethau. Pa gamau penodol rydych yn eu cymryd felly, fel Gweinidog Llywodraeth Cymru â chyfrifoldeb dros gydraddoldeb a hawliau dynol?