Part of the debate – Senedd Cymru am 3:14 pm ar 25 Ionawr 2022.
Gwych, diolch am y cwestiynau yna. Rydych chi'n iawn i ddweud bod hwn yn wariant sylweddol yng Nghymru. Bydd tua £7 biliwn yn cael ei wario drwy sector cyhoeddus Cymru bob blwyddyn ar gaffael, ac mae gennym ni 267,000 o fusnesau yng Nghymru, a busnesau bach a chanolig eu maint yw 99.4 y cant ohonyn nhw. Felly, fe geir cyfleoedd enfawr wrth i ni gefnogi'r busnesau hyn. Mae ein hasiantaethau cymorth busnes yng Nghymru, fel Busnes Cymru a GwerthwchiGymru, ar gael i helpu busnesau bach a chanolig i addasu i ofynion arbennig y sector cyhoeddus a'u hateb nhw, a newidiadau mewn caffael hefyd—oherwydd y diwygiadau mawr sydd gennym ni ar hyn o bryd, mae angen iddyn nhw fod â rhan weithredol i'w helpu nhw i ennill mwy o gontractau. Felly, un o'r pethau yr ydym ni'n eu gwneud yw edrych yn fanwl iawn ar ein systemau digidol ni, ac mae gennym ni gynllun gweithredu digidol ar gyfer caffael sydd ar ei gam cyflawni nawr. Un o'r meysydd pwysig hynny o waith yw uwchraddio system GwerthwchiGymru i gefnogi'r gwaith contractio agored data safonol a soniais i amdano o'r blaen mewn ymateb i gydweithiwr arall, a gwella tryloywder. Ac rwy'n credu y bydd hynny'n bwysig o ran helpu busnesau bach a chanolig i ymgysylltu yn well, oherwydd rwy'n credu bod gwaith i'r ddwy ochr yn hyn, mewn gwirionedd—fe geir gwaith i'r sector cyhoeddus ei wneud ar gyfer bod yn fwy hygyrch a gwneud ei systemau yn haws i'w defnyddio, ond fe geir gwaith i'r sector preifat hefyd, wedyn, o ran ymgysylltu.
Ac fe soniais i am yr hysbysiadau polisi cyhoeddus o'r blaen, ac mae un ohonyn nhw, sy'n ystyried busnesau bach a chanolig eu maint, yn rhoi cyngor i lywodraeth leol yng Nghymru ac awdurdodau contractio eraill o ran yr hyn y gallan nhw ei wneud i helpu i ymgysylltu â mwy o fusnesau bach a chanolig eu maint. Mae enghreifftiau o'r cyngor yn cynnwys lleihau'r gwaith gweinyddol sydd ei angen ar gyfer tendro, a symleiddio dogfennau, a darparu briffiau clir iawn sy'n nodi'r holl ofynion ac yn defnyddio iaith ddealladwy. Fe fyddech chi'n credu y byddai hynny'n digwydd beth bynnag, ond, mewn gwirionedd, mae caffael mor gymhleth, pe gellid ei symleiddio ar gyfer busnesau nad ydyn nhw wedi ymgyfarwyddo â chaffael yn y sector cyhoeddus o'r blaen, rwy'n credu y byddai hynny'n gwneud gwahaniaeth.
Ac yna rydym ni'n argymell mabwysiadu meddalwedd ar gyfer caffael, felly fe fyddai agweddau ar hynny'n cynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i, eGyrchu, systemau prynu deinamig, eOcsiynau, anfonebu electronig, catalogau a chardiau prynu electronig, a phecynnu contractau mawr wedyn yn elfennau ar wahân i wneud defnydd o lotiau rhanbarthol, os yw hynny'n bosibl ac yn briodol, i sicrhau nad yw busnesau bach a chanolig yn cael eu hatal rhag contractio. Ac yna rydym ni'n gofyn hefyd i ddarpar gyflenwyr BBaChau gael cyfle i drafod caffael wyneb yn wyneb er mwyn iddyn nhw gael deall a ydyn nhw'n addas ar gyfer y lot arbennig honno.
Felly, rwyf i o'r farn fod cyngor da ar gael gennym ni'n ddiweddar yn ein nodiadau newydd o ran caffael, ond fe fyddaf i'n hapus iawn i gael trafodaethau pellach gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru ynghylch beth allem ni fod yn gallu ei wneud yn y cyswllt hwn i'w cefnogi i gaffael yn lleol.