Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:46 pm ar 1 Chwefror 2022.
Wel, Llywydd, mae'r hyn sydd gan yr Aelod i'w ddweud yn hurt. Mae'n dechrau gyda chyhuddiad nad yw'n wir o gwbl. Ni chafodd cais am gyllid ei wrthod gan Lywodraeth Cymru erioed gan na wnaed cais am gyllid erioed. Felly, dyna'r darn cyntaf o nonsens y dylem ni ei roi o'r neilltu y prynhawn yma.
Yna, yr awgrym hurt y gallai buddsoddiad yn y maes awyr yng Nghaerdydd—ac, wrth gwrs, buddsoddiad y mae ei blaid wedi ei wrthwynebu erioed, heb ddiddordeb erioed mewn gwneud yn siŵr bod y darn hanfodol hwnnw o seilwaith ar gyfer ein cenedl ar gael i ni—y gellid fod wedi dargyfeirio hwnnw rywsut i ddiogelu tomenni glo.
Gadewch i mi ymateb i'w bwynt gwreiddiol. Roedd y rhaglen y cyfeiriodd ati yn rhaglen a sefydlwyd o dan Lywodraeth Geidwadol yn y 1980au, fe'i rhedwyd gan Awdurdod Datblygu Cymru ac roedd yn dibynnu ar achos busnes. Wel, glywsoch chi'r fath beth, cyn i chi wario arian cyhoeddus, mae angen achos busnes arnoch chi; gwerth £4.5 biliwn, wrth gwrs, o dwyll yn arwain at ymddiswyddiad Gweinidog Torïaidd yn Llundain, heb achos busnes i'w weld yn unman. Rydym ni'n deall y ffordd y mae ei blaid yn mynd i'r afael â'r cyfrifoldebau hyn. Yma yng Nghymru, os ydych chi'n gwario arian cyhoeddus, wrth gwrs y byddech chi'n disgwyl cael achos busnes.
Y gwir amdani o ran diogelwch tomenni glo yng Nghymru yw hyn, Llywydd, nad yw'r safonau a oedd yn ofynnol yn y 1980au a'r 1990au bellach yn addas yn ystod oes y newid hinsawdd. Rydym ni wedi gweld dros y ddau aeaf diwethaf effaith digwyddiadau tywydd eithafol yng nghymunedau'r Cymoedd. Mae gan Lywodraeth y DU gyfrifoldeb i unioni'r etifeddiaeth yr ydym ni wedi ei gweld yma yng Nghymru ac maen nhw wedi gwrthod darparu un darn ceiniog. Dyna'r gwir amdani. Ni fydd unrhyw nonsens am wario arian maes awyr ar adfer tomenni glo yn celu'r ffaith bod y cyfrifoldeb am unioni'r etifeddiaeth yr ydym ni'n ei gweld yng Nghymru—gyda'r holl hanes sydd gennym ni yma yng Nghymru, gyda'r holl ofn y mae hynny yn ei achosi yng nghymunedau'r Cymoedd—yn dibynnu ar Lywodraeth Geidwadol y DU, a'r ateb y maen nhw'n ei roi yw, 'Does dim darn ceiniog i helpu.'