Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:06 pm ar 1 Chwefror 2022.
Rwy'n credu bod dau beth y mae'n rhaid gwahaniaethu rhyngddyn nhw yma. Ceir y penderfyniad gwreiddiol i ganolbwyntio gwasanaethau fasgwlaidd arbenigol yn Ysbyty Glan Clwyd. Dywedodd yr Aelod bod hynny wedi digwydd 'am ryw reswm' fel pe bai'n fater dibwys a oedd wedi cael ei dynnu allan o'r awyr. Bydd yn gwybod yn iawn fod yr achos dros ganolbwyntio gwasanaethau arbenigol yn un, fel y dywedais yn fy ateb gwreiddiol, a gefnogwyd yn gryf gan Goleg Brenhinol y Llawfeddygon, gyda chefnogaeth Cymdeithas Fasgwlaidd Prydain Fawr ac Iwerddon, oherwydd y dystiolaeth o fannau eraill bod gwasanaethau arbenigol yn arwain at ganlyniadau gwell pan fydd gennych chi bobl sy'n gwneud y gwaith hwnnw ddydd ar ôl dydd ac yn gwneud y pethau arbenigol hynny. Roedd ugain y cant o wasanaethau i fod i gael eu darparu yn Ysbyty Glan Clwyd, gan adael 80 y cant o wasanaethau fasgwlaidd yn dal i gael eu darparu yn Wrecsam ac ym Mangor. Mae apwyntiadau cleifion allanol, llawdriniaethau gwythiennau chwyddedig, diagnosteg, adolygiadau o atgyfeiriadau fasgwlaidd cleifion mewnol ac adsefydlu yn dal i gael eu darparu ar draws y gogledd.
Nid wyf i fy hun yn credu mai'r model, fel y'i cynigiwyd ac y'i cefnogwyd yn wreiddiol gan y bwrdd ac na chafodd ei wrthwynebu gan y cyngor iechyd cymuned, oedd yr un anghywir. [Torri ar draws.] Gwn fod yna bobl nad ydyn nhw'n cytuno â hynny. Sylwais fod Coleg Brenhinol y Llawfeddygon yn ei adroddiad wedi dweud bod y tanseilio cyson o'r model gan feirniadaethau lleol wedi gwneud gweithredu'r model yn fwy anodd ei gyflawni. [Torri ar draws.] Wel, dyma mae'n ei ddweud. Rwy'n gwybod nad ydych chi'n ei hoffi, ond dyna mae'n ei ddweud. Dywedwyd ganddyn nhw bod yr ymdrechion cyson i danseilio'r model wedi gwneud ei weithredu yn fwy heriol, ac y gallai tanseilio ysbryd pobl sy'n gyfrifol am y gwasanaethau gan y beirniadaethau hynny, arwain yn y pen draw at wasanaethau gwaeth i gleifion. Efallai nad ydych chi'n ei hoffi, ond dyna mae'r adroddiad yn ei ddweud.
Rwy'n gwahaniaethu fy hun rhwng y model, a oedd, yn fy marn i, yn un cywir, a'r problemau gweithredu, y mae'n rhaid eu cywiro. Nododd yr adroddiad gwreiddiol—ceir adroddiad dau gam gan Goleg Brenhinol y Llawfeddygon—nifer o bethau yr oedd angen eu gwneud o hyd i wneud yn siŵr bod y cleifion yn y gogledd yn cael y budd mwyaf posibl o'r model newydd. Cyfrifoldeb y clinigwyr sy'n arwain y gwasanaeth hwnnw o hyd, a'r bwrdd, yw gwneud yn siŵr bod y buddsoddiad a ddarparwyd—buddsoddiad yn y seilwaith yng Nglan Clwyd ac mewn staffio arbenigol y gwasanaeth yng Nglan Clwyd—bellach yn sicrhau'r manteision yr oedd y model yno i'w sicrhau. Os oes mwy i'w wneud, yna edrychaf ar y bobl sy'n gyfrifol am y gwasanaeth i wneud yn siŵr eu bod nhw'n dysgu'r gwersi gan Goleg Brenhinol y Llawfeddygon ac yn unioni unrhyw beth y mae angen ei gywiro, oherwydd y model ei hun yw'r un iawn i bobl yn y gogledd.