Part of the debate – Senedd Cymru am 3:30 pm ar 1 Chwefror 2022.
Rwy'n ddiolchgar i chi, Dirprwy Lywydd. Gweinidog, rwy'n ofidus, ac rwy'n gobeithio y gallwch chi roi sicrwydd i mi. Rydych chi am ddyrannu £144 miliwn y flwyddyn am y pum mlynedd nesaf. Dyna dros £700 miliwn, ac nid ydym ni'n gwybod beth fyddwn ni'n ei gael amdano. Mae hynny'n fy mhoeni i. Mae'n fy mhoeni i oherwydd eich man cychwyn chi yw eich bod chi'n dymuno disodli cronfeydd blaenorol ac nid wyf i'n gwybod beth oedd y cronfeydd blaenorol hynny'n ei ddarparu. Fe gyhoeddwyd y cynllun diwethaf sydd ar gael i ni yng Ngwent ar gyfer 2018-19. Nid oedd hwnnw'n cynnwys yr un nod, yr un amcan, na'r un amserlen.
Nawr, os ydym ni am ddwyn y Llywodraeth i gyfrif am gyflawni'r materion hyn, mae angen i ni wybod am y pethau hynny ymlaen llaw, ac mae angen i ni ddeall yr hyn y mae'r Llywodraeth yn ceisio ei gyflawni. Fe all pob un ohonom ni weld y broblem. Y peth hawsaf yn y byd yw disgrifio'r broblem, ac mae Aelodau wedi gwneud hynny'r prynhawn yma: rydych chi'n gallu gweld yr ambiwlansys y tu allan i'r ysbytai; fe allwch chi weld y bobl sy'n dioddef; fe allwch chi weld y bobl sydd ag angen cymorth a chefnogaeth. Fe allwn ni i gyd ddisgrifio'r problemau, ond ai'r ateb i'r holl broblemau hynny yw mwy o bwyllgorau a thaflu arian at y pwyllgorau hynny? Ni chefais i fy argyhoeddi eto, ac ni chefais i fy argyhoeddi eto am ein bod ni wedi rhoi cynnig arni o'r blaen ac ni weithiodd hynny ddim. Ac rydym ni wedi rhoi cynnig arni hi o'r blaen, ac rydym ni wedi rhoi'r fframweithiau hyn o ran canlyniadau yn eu lle o'r blaen, ond nid ydym ni wedi pennu nodau eglur o ran yr hyn yr ydym ni'n awyddus i'w gyflawni, dim ond rhifo'r hyn sydd wedi digwydd. A phan ydych chi'n rhifo'r hyn a ddigwyddodd, rydych chi'n dweud, 'Wel, rydym ni wedi gwneud y gwahanol bethau hyn i gyd.' Ac mae'r enghreifftiau unigol, yr enghreifftiau lleol, i gyd yn ganmoladwy iawn, ac nid beirniadaeth mo hon ar unrhyw un o'r bobl hynny sy'n gweithio yn galed i geisio cyflawni gwahanol bethau yn lleol—pethau rhagorol yw'r rhain i gyd, sydd i'w cefnogi—ond nid polisi mo hwn, ac nid uchelgais mohono, ac nid fframwaith ar gyfer polisi mohono, ac nid fframwaith ar gyfer uchelgais mohono, ychwaith.
Felly, fy mhryder i yw mai system ddrylliedig sydd gennym ni, ond ai sefydlu pwyllgor arall yw'r ffordd o'i hatgyweirio hi? Mae ugain mlynedd o wneud fel hyn wedi dweud wrthym ni nad yw hynny'n wir. Ac rwy'n ofidus fod gennym ni £700 miliwn yn mynd i system y mae taer angen cymorth arni, a chyn i Mike Hedges fy nghywiro i, y system gyfan yr wyf i'n ei olygu, ac nid yr adran ohoni sy'n ymwneud ag iechyd yn unig. Mae angen cymorth arni hi yn ei chyfanrwydd, ond mae angen cymorth arni hi ar y rheng flaen. Yr hyn nad oes ei angen arni hi yw hierarchaeth arall na fydd yn cyflawni dim ar y rheng flaen.