4. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg ac Addysg: Ymchwilio i ddiwygio’r diwrnod ysgol a’r flwyddyn ysgol

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:42 pm ar 1 Chwefror 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Conservative 3:42, 1 Chwefror 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Lywydd, a diolch i chi am eich datganiad, Gweinidog. Dyma ni eto yn sôn am newid seismig arall mewn addysg, a fydd yn arwain at oblygiadau enfawr am flynyddoedd i ddod, os bernir bod angen newid. Dylid gweld newidiadau cadarnhaol iawn os bydd hyn i gyd yn mynd yn ei flaen. Mae ffurf bresennol y diwrnod ysgol wedi bod ar waith ers degawdau, fel yr ydych chi’n ei ddweud, Gweinidog, ac fe'i cynlluniwyd ar adeg i ddiwallu anghenion y rhai hynny, fel aelodau fy nheulu fy hun, a oedd yn gweithio ar y fferm bryd hynny. Ond mae pethau wedi newid, newid a newid eto ers hynny, ac mae'r byd cyfoes yn symud yn gyflym, fel y gwyddom ni i gyd, ac rwyf i yn credu bod angen i'r ffordd yr ydym yn addysgu a’r ffordd y mae wedi ei strwythuro addasu gydag anghenion a dymuniadau newidiol teuluoedd, athrawon, plant ac, wrth gwrs, cymdeithas yn gyffredinol, oherwydd yr effaith ehangach y byddai'r newid hwn yn ei chael arnyn nhw.

Rwy’n credu’n gryf fod angen i'n system addysg addasu i adlewyrchu anghenion marchnadoedd swyddi yn y dyfodol, yn lleol, yn genedlaethol, ac erbyn hyn yn rhyngwladol hefyd wrth gwrs, gyda'r cyfleoedd a ddaw yn sgil Brexit ac agor ein hunain i weddill y byd, gan ddefnyddio'r amser ychwanegol efallai i gyflwyno dysgu ieithoedd newydd, yn ogystal â'r ieithoedd modern newydd, ond hefyd ieithoedd fel Mandarin efallai. Ydym ni’n defnyddio'r amser i ganolbwyntio'n fwy ar godio? Ydym ni’n ei ddefnyddio i wella'r gweithgareddau corfforol a'r arlwy chwaraeon, a fyddai'n amlwg yn cael effaith ganlyniadol ar ordewdra ac iechyd meddwl myfyrwyr? Rwyf i'n meddwl tybed, Gweinidog, sut ydych chi’n ystyried y bydd yr amser yn cael ei ddefnyddio orau.

Rwy’n gweld hefyd yn eich datganiad eich bod yn dweud eich bod wedi comisiynu Beaufort Research i fwrw ymlaen â hyn. Yn amlwg ers tua degawd bellach, mae Llywodraeth y DU wedi bod yn sôn am newidiadau i'r diwrnod ysgol, felly byddai wedi gwneud llawer o waith ymchwil ar hyn eisoes, ac roeddwn i’n meddwl tybed faint o hynny y byddwch chi’n ei ystyried—yn amlwg a fydd yn benodol i Gymru—ac wedi ei gynnwys yn hynny. Felly, yn hytrach na dechrau o’r dechrau, gallwn ni ddechrau gyda'r dystiolaeth sydd gennym ni ac ychwanegu ati.

Rwy’n gweld hefyd ei fod yn dweud yma y bydd y pum awr ychwanegol yr wythnos o sesiynau cyfoethogi ychwanegol o amgylch y diwrnod ysgol. Felly, dim ond meddwl, 'o amgylch y diwrnod ysgol', ydych chi’n gweld y pum awr ychwanegol hyn yn ddull cyfunol, ysbeidiol o ryw fath, rhwng gwersi, neu ydych chi’n ei weld yn dod ar ddiwedd y diwrnod ysgol? Rwy'n meddwl tybed beth yw eich gweledigaeth chi ar hyn o bryd, Gweinidog, cyn i ni weld y dystiolaeth o'r hyn sy'n digwydd. Hefyd wrth sôn am hynny, rydych chi’n dweud bod y gweithgareddau wedi eu cynllunio gan ysgolion yn bennaf ar hyn o bryd. Yn amlwg, yn y dyfodol, rwy’n gobeithio y bydd dull gweithredu cenedlaethol, oherwydd mae'n amlwg ein bod ni'n dymuno i'r cynnig addysg fod yr un fath i bawb. Rwy’n credu y byddai gwahaniaeth pellach pe byddem yn ei wneud fesul ysgol ar sail o'r fath. Ond mae'n dal i fod yn ddiddorol i mi fod yr ysgolion yn ei gynllunio hyd yma. Byddai'n dda gen i weld beth maen nhw'n ei wneud. Ydyn nhw’n gwneud y dull cyfunol? Ydyn nhw’n ei wneud ar ddiwedd y diwrnod ysgol? Tybed a allech chi roi ychydig o oleuni i ni ar hynny.

Hefyd, roeddwn i eisiau gofyn am y £2 miliwn. Yn amlwg, bydd yn ddiddorol gwybod sut yn union mae hwnnw wedi ei wario, ac mae'n debyg yn yr haf y byddwn yn gweld p’un a yw wedi ei wario'n ddoeth ai peidio. Ond ar ôl 150 mlynedd o fod â'r un systemau, Gweinidog, rwy’n edrych ymlaen at weld canfyddiadau'r adroddiad hwn. Diolch.