Part of the debate – Senedd Cymru am 4:20 pm ar 1 Chwefror 2022.
A gaf i ddiolch i'r Aelod am ei gyfraniadau? Mae'n dda eich gweld yn ôl ac yn edrych mor dda ac rwy'n credu bod hwnna'n ymateb ystyriol a meddylgar iawn i bwnc pwysig iawn, ac mae'n iawn ein bod ni fel Aelodau yn dod at ein gilydd yr adeg hon o'r flwyddyn i ddathlu amrywiaeth gyfoethog ein cenedl ac fel y dywedwch chi, pa mor bell yr ydym wedi dod. Ond rydych yn llygad eich lle: ni allwn gymryd y cynnydd hwnnw'n ganiataol, oherwydd nid yw cynnydd yn anochel, ac mae'r cynnydd wedi digwydd oherwydd bod pobl yn barod i ymladd drosto ac i fwrw ymlaen â hynny. Ac fe wnaethoch chi gyfeirio at rai o'r pethau y dywedais i yn y datganiad ynghylch pa mor ddiweddar yw peth o'r hanes hwn, ac ni ddylem anghofio hynny a cholli golwg arno.
Ac, ar yr un pryd, rydym yn cydnabod bod mwy i'w wneud yma yng Nghymru o hyd. Mae mwy i adeiladu arno, felly gobeithio y bydd y cynllun gweithredu yn cynnig arweiniad da i ni ar hynny a baromedr da o'r ffordd yr ydym yn bwrw ymlaen â hynny, ac rwy'n fwy na pharod i ymrwymo Llywodraeth Cymru i gael adolygiad blynyddol, gan sicrhau ei fod yn dod gerbron y Senedd hon. Rwy'n credu bod hynny'n bwysig iawn, nid yn unig i'n gwneud ni'n atebol, ond ei fod mewn gwirionedd yn gynllun byw sy'n anadlu; nid yw'n rhywbeth i'w roi ar silff, mae'n rhywbeth i newid bywydau pobl, gobeithio.
O ran digwyddiadau Pride ledled Cymru a sut y mae hynny wedi newid dros y blynyddoedd, rwyf wedi dweud wrth bobl yma cyn hyn fy mod wedi bod i ddigwyddiadau Pride ledled y DU—Llundain, Lerpwl, Manceinion, Caerdydd—ond yr un mwyaf cyffrous i mi oedd yr un a aeth drwy'r dref farchnad yn fy etholaeth gartref, lle cefais fy magu, a gweld pobl yn gwneud eu siopa arferol yn y farchnad, stopio, clapio ac ymuno. Roedd yn foment wirioneddol wefreiddiol, ac mae'n dangos i chi pa mor bell yr ydym wedi dod a phwysigrwydd dod â gwahanol gymunedau at ei gilydd hefyd yn y mannau diogel hynny.
Cyfeirioch chi at y cynnydd mewn troseddau casineb ac rydym wedi clywed am ddigwyddiadau diweddar hefyd, ac rwy'n credu mai un o'r pethau sy'n bwysig iawn i ni yw codi ymwybyddiaeth ar yr un pryd, yn ogystal â sicrhau bod pobl yn adrodd am y troseddau hyn, ein bod yn codi ymwybyddiaeth o'r hyn yw trosedd gasineb, ac mae iddi ffurfiau gwahanol: gallai fod yn ymosodiad dieflig erchyll, yn ymosodiad corfforol, ond gallai fod yn eiriau yn unig hefyd. Rwy'n credu fy mod wedi dweud yn y fan yma o'r blaen yn ddiweddar iawn, fy mod i a fy ngwraig wedi dioddef trosedd gasineb a'r person hwnnw—. Cydnabuwyd ei bod yn drosedd gasineb, dim ond rhywun sy'n credu ei bod hi'n iawn i gysylltu â chi ac yn y bôn i ddweud wrthych chi eich bod yn mynd i uffern ac mae angen i chi gael therapi trosi a phethau felly. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn ein bod yn siarad amdano ac yn cydnabod beth ydyw, a dyna pam yr ydym wedi cefnogi ymgyrch Mae Casineb yn Brifo Cymru. Gwn fod fy nghyd-Aelod Jane Hutt yn cael cyfarfodydd rheolaidd gyda'r heddluoedd o bob rhan o Gymru, ac rydym hefyd yn cefnogi Cymorth i Ddioddefwyr Cymru, felly y prosiect arbennig o ran sut y gallant gefnogi yn enwedig pobl sydd wedi dioddef troseddau casineb LHDTC+. Ac rydym yn awyddus i fwrw ymlaen â'r argymhellion a phwyso ar argymhellion Comisiwn y Gyfraith i wneud troseddau casineb cyfeiriadedd rhywiol yn droseddau mwy difrifol fel y mae troseddau casineb eraill hefyd.