Felly, mae hyn hefyd yn garreg filltir bwysig wrth graffu ar wariant Llywodraeth Cymru sy'n gysylltiedig â chyfiawnder, ac rwy'n gobeithio, drwy ein gwaith, ein bod yn dechrau taflu goleuni ar y mater pwysig iawn hwn. Fel rhan o'r gwaith craffu a thryloywder cynyddol hwn, rydym yn ddiolchgar iawn i'r Prif Weinidog am ymateb i'n cais a darparu gwybodaeth am wariant ar gyfiawnder cyn ein sesiwn gyda'r Cwnsler Cyffredinol. Nododd y wybodaeth hon yn fras sut y dyrennir adnoddau i weithgarwch sy'n gysylltiedig â chyfiawnder ym mhob prif grŵp gwariant ac ar draws portffolios gweinidogol amrywiol, ac mae hynny'n wirioneddol ddefnyddiol ac yn cael ei groesawu'n fawr.

Nawr, at ei gilydd, gwnaethom saith argymhelliad, o ystyried nad yw gwariant ar gyfiawnder wedi'i ddadgyfuno ar hyn o bryd, yn gyffredinol i geisio cael mwy o eglurder, gan edrych ymlaen at sut y dylid darparu'r wybodaeth honno mewn cyllidebau yn y dyfodol hefyd. Felly, er enghraifft, gwnaethom argymell y dylai Llywodraeth Cymru roi mwy o fanylion am sut y defnyddir y £4.2 miliwn a ddyrannwyd ar gyfer Tribiwnlysoedd Cymru, yn enwedig o ystyried y swyddogaeth bwysig y mae'r tribiwnlysoedd wedi'i chwarae wrth ymateb i heriau'r coronafeirws a'r angen i weithredu o bell, sydd wedi bod yn destun dadl yn y Siambr hon o'r blaen.

Nid yw'n syndod, efallai, ein bod wedi argymell y dylai Llywodraeth Cymru weithio tuag at ddadgyfuno gwariant ar gyfiawnder. Yn ogystal â hyn, gwnaethom argymell hefyd y dylai ei rhaglen waith cyfiawnder gynnwys camau mesuradwy a rhaglenni penodol sy'n cael eu costio'n llawn, gydag adroddiad blynyddol yn tynnu sylw at y cynnydd o ran cyflawni a gwerthuso canlyniadau cydrannau unigol. Credwn y bydd ein saith argymhelliad, os cânt eu gweithredu, yn helpu Llywodraeth Cymru i gyflawni argymhelliad gan y Comisiwn ar Gyfiawnder yng Nghymru, sef i Lywodraeth Cymru gryfhau arweinyddiaeth ac atebolrwydd ar faterion cyfiawnder. A sylwais yn y sylwadau rhagarweiniol fod Llywodraeth Cymru yn edrych ar yr argymhellion wrth symud ymlaen.

Felly, hoffwn droi'n awr at fater pwysig defnydd Llywodraeth Cymru o Filiau'r DU i ddeddfu a'i femoranda cydsyniad deddfwriaethol canlyniadol. Nawr, mae'n syndod bod eu defnydd wedi dod yn nodwedd amlwg—hyd yma o leiaf yn y chweched Senedd hon—o'r modd y mae Llywodraeth Cymru wedi cyflawni eu hamcanion polisi yn ddeddfwriaethol. Nawr, gan roi o'r neilltu am y tro rinweddau, neu fel arall, y dull hwn, mae'r cyfiawnhad a ddefnyddir gan Lywodraeth Cymru wedi arwain at fater capasiti Llywodraeth Cymru i ddeddfu a'r adnoddau a ddyrennir i'r dasg hon. Ac, yn wir, codwyd hyn gan fy nghyd-Aelod ar y pwyllgor, Alun Davies, yn gynharach. Mewn llythyr cyn ein hawgrym tystiolaeth gyda'r Cwnsler Cyffredinol, dywedodd y Cwnsler Cyffredinol wrthym ac rwy'n dyfynnu:

'bod angen i Lywodraeth Cymru ystyried pob Bil Llywodraeth y DU yn ofalus, a chydbwyso'r angen i amddiffyn y setliad datganoli presennol cyn belled ag y bo modd'— cyn belled ag y bo modd—

'a'r egwyddor y dylem ddeddfu ein hunain yma yng Nghymru, gyda chyfleoedd a allai godi i wella'r gyfraith i ddinasyddion Cymru', gan edrych i ben arall yr M4.

Nawr, mae'r sylwadau hyn yn drawiadol oherwydd eu harwyddocâd cyfansoddiadol a'u perthnasedd i egwyddorion democrataidd sylfaenol—sybsidiaredd, datganoli ac yn y blaen. At hynny, rhaid i ni beidio ag anghofio bod swyddogaeth ddeddfu wrth wraidd swyddogaeth y Senedd hon. Yn ogystal, mae angen bod yn agored ac yn dryloyw ynghylch sut y bydd yr ymrwymiadau deddfwriaethol yn rhaglen lywodraethu Llywodraeth Cymru yn cael eu cyflawni. Felly, am yr holl resymau hyn y mae'n bwysig deall sut y mae Llywodraeth Cymru yn cyllidebu i sicrhau bod digon o gapasiti i ddeddfu a chyflwyno ei chynigion deddfwriaethol—materion a godais gyda'r Gweinidog cyllid yr wythnos diwethaf yma yn y Cyfarfod Llawn.

Felly, mae'r tri argymhelliad terfynol sy'n deillio o'n gwaith craffu ar y gyllideb ddrafft yn ceisio canfod data sylfaenol, er mwyn ceisio deall yn well yr heriau deddfwriaethol a wynebir gan Lywodraeth Cymru. Rydym yn cydnabod bod rhai o'r heriau presennol yn deillio o ganlyniadau gadael yr UE a'r pandemig coronafeirws. Fodd bynnag, fel y cydnabu'r Cwnsler Cyffredinol, mae angen i ni hefyd ddechrau meddwl am weddill y chweched Senedd a thu hwnt. Felly, yn benodol, rydym yn awyddus i ddysgu am lefel yr adnoddau sydd ar gael o fewn y gyllideb ddrafft i gynyddu gallu Llywodraeth Cymru i gyflawni deddfwriaeth a wnaed yng Nghymru, gan gynnwys recriwtio staff newydd a chynyddu arbenigedd—mae Aelodau eraill wedi sôn am hyn hefyd. O gofio ein bod wedi bod yn gwneud deddfwriaeth sylfaenol ers tua 15 mlynedd eisoes, hyderwn y bydd hyn yn adeiladu ar y strategaethau hyfforddi a recriwtio presennol ac yn peidio â dechrau o sylfaen sero. 

Felly, diolch i fy nghyd-aelodau yn y pwyllgor a'n tîm clercio am y gwaith craffu a dadansoddi diwyd, fel bob amser, ac edrychwn ymlaen at ymateb y Gweinidog i'r ddadl.