3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Diweddariad ar COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:16 pm ar 15 Chwefror 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 3:16, 15 Chwefror 2022

Gaf i ddiolch i'r Gweinidog am y datganiad? Dwi'n falch o glywed bod yr hyder yn cynyddu, bod achosion yn lleihau a'r niferoedd sydd angen gofal ysbyty yn lleihau. Dwi'n fodlon efo'r agwedd bwyllog a'r amserlen wrth symud ymlaen tuag at godi'r ychydig fesurau diogelwch sydd ar ôl mewn lle. Mewn difri, ychydig o gyfyngiadau uniongyrchol sydd yna, bellach, ar ein bywydau ni.

O ran pasys COVID, gyda llaw, roeddwn i'n trafod efo'r Aelod dros y de-ddwyrain wrth fy ymyl i yn fan hyn am un digwyddiad diwylliannol mawr sydd eisoes wedi penderfynu, 'Na, does dim rhaid defnyddio pasys COVID, ond dŷn ni am barhau i wneud, oherwydd ei fod o'n rhoi hyder i ni wrth drefnu digwyddiad.' Felly, dwi'n meddwl bod yna'n dal bobl sy'n dymuno gallu rhoi camau mewn lle er mwyn tawelu ofnau pobl, achos dwi'n cytuno efo asesiad y Gweinidog, er fy mod i'n gwthio arni i symud ymlaen mor bwrpasol â phosib tuag at gyhoeddi'r cynllun trosiannol ar gyfer symud i'r cyfnod endemig nesaf—. Dwi yn cytuno efo'r asesiad bod y pandemig ddim drosodd, ac yn rhyfeddu bod Llywodraeth Prydain yn barod i hawlio, bron, fod y cyfan drosodd a bod eisiau cael gwared ar bob mesur diogelwch. A tra dwi a'r Gweinidog, dwi'n siŵr, yn eiddgar i symud i'r cyfnod endemig o fyw efo COVID, nid anghofio am y pandemig ac anghofio am COVID mae hynny'n ei olygu.

O ran yr is-amrywiolyn BA.2, tybed a oes yna unrhyw wybodaeth ychwanegol ynglŷn ag unrhyw batrymau lleoliad a tharddiad yr is-amrywiolyn hwnnw y mae gwyddonwyr yn gallu canolbwyntio arnyn nhw er mwyn dysgu mwy amdano fo? Dyna fy nghwestiwn cyntaf i. Yn ail, brechu plant o bump i 11 oed: mi fyddwn i'n gwerthfawrogi rhagor o fanylion am y camau nesaf. Dwi yn ymwybodol, mae'n rhaid dweud, o alwadau gan rieni, gan staff mewn addysg, gan weithwyr iechyd a gofal i wthio'r cynnig yma o frechiad ymlaen â chymaint o frys a phosib, oherwydd pryder, o bosib, mai ymysg plant mae'r feirws yn lledaenu fwyaf, a'r effaith y mae hynny'n ei gael ar aelodau eu teuluoedd nhw sydd yn methu gweithio, a'r effaith, wrth gwrs, sy'n parhau o hyd ar addysg plant, lle mae yna golli ysgol am amser hir. Ac o bosib, a allech chi roi hynny yng nghyd-destun y penderfyniad i gael gwared ar yr angen i wisgo gorchudd wyneb mewn ysgol hefyd, oherwydd mae yna bryder, fel dwi'n ei ddweud, fod angen cymryd pob cam posib i geisio atal lledaeniad o fewn ysgolion?

Un mater olaf hefyd, fel trydydd pwynt. Dwi wedi cael cyswllt pellach efo'r RNIB, a hynny'n dilyn ateb ysgrifenedig y cefais i gan y Gweinidog ar ddiwrnod olaf mis Ionawr, a hwnnw'n ateb cwestiwn lle roeddwn i wedi gofyn ynglŷn â chymorth i bobl ddall neu sydd â golwg rhannol allu defnyddio profion. Mae yna'n dal bryderon yn y gymuned o bobl sydd yn cael trafferth defnyddio profion oherwydd problemau â'u llygaid. Gaf i ofyn i'r Gweinidog: ydy hi'n barod i drafod ymhellach efo'r RNIB beth all gael ei wneud i helpu'r rheini, yn enwedig y rhai sy'n methu, am ba bynnag reswm, â defnyddio platfformau digidol i chwilio am help? Achos mae'r gyfundrefn brofi yn dal yn rhan bwysig o'n hymateb ni i'r pandemig, ac mae'n bwysig ei bod hi'n gyfundrefn y mae pawb yn gyfforddus yn ei defnyddio.