Part of the debate – Senedd Cymru am 4:10 pm ar 16 Chwefror 2022.
Lywydd, rwy'n mynd i wrthsefyll y demtasiwn i siarad yn fy ymateb am y manteision neu'r anfanteision a welaf gyda'r naill system bleidleisio neu'r llall, oherwydd credaf yn wirioneddol mai mater i awdurdodau lleol yw penderfynu drostynt eu hunain, ond wrth gwrs, bydd y materion y mae Sam Rowlands wedi'u disgrifio ym meddwl yr awdurdodau lleol hynny, fel y bydd y materion eraill a godwyd y prynhawn yma.
Mae'r cynnig yn gwneud sylw ar y system etholiadol ar gyfer etholiadau lleol yr Alban, ac wrth gwrs, gwnaeth Senedd yr Alban eu dewis, a byddem yn parchu hynny wrth reswm, ond rydym wedi deddfu yma yng Nghymru i ganiatáu i bob awdurdod lleol bwyso a mesur y dadleuon hynny drostynt eu hunain a dewis a yw'n well ganddynt y bleidlais sengl drosglwyddadwy neu system y cyntaf i'r felin, a chredaf fod y dewis lleol hwnnw'n hollbwysig yma.
Felly, i gloi, drwy Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021, mae Llywodraeth Cymru wedi darparu ar gyfer mwy o amrywiaeth a dewis mewn democratiaeth leol, ac mae hyn yn cynnwys ymestyn yr etholfraint ar gyfer etholiadau lleol, cyflwyno dyletswydd ar lywodraeth leol i annog pobl i gymryd rhan yn y broses o wneud penderfyniadau, a rhoi'r dewis i bob prif gyngor pa system bleidleisio sy'n gweddu orau i anghenion eu cymunedau. Byddai ein cydweithwyr mewn llywodraeth leol a'r cymunedau y maent yn eu gwasanaethu am gadw'r dewis hwnnw, a chredaf y byddai'n gwbl groes i'n hegwyddorion diwygio etholiadol i geisio hyrwyddo neu osod un system sengl ledled Cymru gyfan. Diolch i fy nghyd-Aelodau am ddadl ragorol iawn.