5. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Etholiadau Llywodraeth Leol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:13 pm ar 16 Chwefror 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru 4:13, 16 Chwefror 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, gallaf ddyfynnu Ysgol Economeg Llundain yn ôl atoch, ond fe rannaf y ddolen â chi, ac mae'n eithaf clir mai'r honiad cyntaf a wneir yn aml yw bod y defnydd o'r bleidlais sengl drosglwyddadwy wedi arwain at nifer isel o bleidleiswyr, ac mae hynny'n gwbl anghywir. Felly, mae'n debyg ei fod yn fater o gelwyddau, celwyddau melltigedig, ac ystadegau yn ein hachos ni'n dau, felly, onid yw?

Clywaf yr hyn y mae pobl yn ei ddweud am faint wardiau, ond wyddoch chi beth, edrychwch ar yr hyn a ddigwyddodd yn Ynys Môn? Nawr, gwn nad yw'n gynrychiolaeth gyfrannol, ond oherwydd y sefyllfa yr oedd Ynys Môn ynddi flynyddoedd yn ôl, gyda wardiau un aelod ac yn y blaen, a'r math o faenoriaethau a oedd yn llesteirio'r cyngor mewn gwirionedd, y Llywodraeth Lafur hon a ymyrrodd. Ni roesant ddewis iddynt symud neu newid. I bob pwrpas, cawsant eu rhoi dan drefn mesurau arbennig fel cyngor, ac fe'u gorfodwyd i gyflwyno wardiau aml-aelod ar ôl troed llawer mwy. A wyddoch chi beth? Mae'r cyngor wedi'i drawsnewid o ran democratiaeth. Mae wedi'i drawsnewid. Mae wedi gwella ychydig o ran cynrychiolaeth—nid yw lle mae angen iddo fod. Ac mae gennych chi wardiau tri aelod. Maent yn fwy, ond mae Ynys Môn yn ardal eithaf gwledig hefyd, felly nid wyf yn credu bod angen i hynny fod yn unig reswm dros beidio â symud tuag at fath gwahanol o ôl troed, a chredaf efallai fod angen inni ystyried rhai o'r penderfyniadau a wnaeth Llywodraethau Llafur blaenorol yn y ddadl hon hefyd.

Dechreuodd Jane Dodds drwy ofyn, 'Nid oes yr un ohonom am gael system sy'n gwarantu seddi diogel.' Mae'n swnio yn debyg i hynny i mi ar adegau, braidd, ond—.