Part of the debate – Senedd Cymru am 4:03 pm ar 16 Chwefror 2022.
Nid oes yr un ohonom am gael system etholiadol sy'n gwarantu seddi diogel, yn gwarantu mwyafrifoedd enfawr am lai na 50 y cant o'r bleidlais, a system sy'n meithrin rhaniadau gwleidyddol a diffyg diddordeb mewn pleidleisio. Mae pawb ohonom am sicrhau bod pob pleidlais yn cyfrif. Ac rydym i gyd yn gweithio'n galed i gael pobl i sefyll, ac i sicrhau eu bod yn cymryd rhan mewn etholiadau ac yn pleidleisio. Felly, rwy'n herio pwyntiau Sam Rowlands. Rydym yn gweithio'n galed iawn, ac rydym wedi gwneud hynny ers blynyddoedd, er mwyn ennyn mwy o ddiddordeb pobl.
Ac fel rydych wedi clywed ar yr ystadegau, nid yw'n helpu mewn gwirionedd. Yn syml, mae trefn y cyntaf i'r felin yn amddifadu pleidleiswyr o gynrychiolaeth ystyrlon go iawn, a hefyd yn eu difreinio rhag pleidleisio. Gall system fwy cyfrannol ar gyfer pob etholiad, gan gynnwys etholiadau cyngor, feithrin mwy o gydweithio, mwy o atebolrwydd a bydd yn sicrhau bod llais pawb yn cael ei glywed. Credwn fod diwygio etholiadol, newid i'r bleidlais sengl drosglwyddadwy, yn rhan hanfodol o'r hyn sydd ei angen i sicrhau bod pobl yn cymryd mwy o ran yn ein democratiaeth. Ac nid pleidleisiau mewn blwch pleidleisio yn unig sy'n gwneud democratiaeth. Gallwn fynd ymhellach. Beth am gynulliadau a rheithgorau dinasyddion, a chyllidebu cyfranogol hefyd? Gallant ddod â phobl yn nes at gymryd rhan mewn democratiaeth.