Part of the debate – Senedd Cymru am 4:33 pm ar 2 Mawrth 2022.
Diolch, Ddirprwy Lywydd, a llawer o ddiolch i bawb sydd wedi cyfrannu at y ddadl hynod bwysig hon heddiw. Ac a gaf fi ddiolch i fy nghyd-Aelod Tom Giffard am agor ac am godi cywilydd arnaf, gan fod arnaf ofn nad wyf yn mynd i allu siarad Cymraeg fel y gwnaeth Tom? Ac rwy’n eich llongyfarch ar eich cynnydd, ac yn gobeithio eich efelychu rywbryd yn y dyfodol.
Mae gwledydd ledled y byd, yn gwbl briodol, yn dathlu eu balchder aruthrol yn eu hunaniaeth. Un ffordd y mae llawer ohonom yn gwneud hyn yw drwy ddathlu ein nawddsant, fel y clywsom eisoes. Efallai mai un o’r dyddiadau mwyaf llwyddiannus yn y calendr yw Dydd Sant Padrig, a phan grybwyllaf y dyddiad hwn, beth sy’n dod i’ch meddwl? Oherwydd yr hyn a ddaw i fy meddwl i yw'r gorau o ddiwylliant Gwyddelig a phopeth a ddaw yn ei sgil, o gerddoriaeth i ddawns i wyrddni i hapusrwydd—[Torri ar draws.]—a Guinness, yn wir. Ac er syndod, mae llwyddiant gŵyl banc Sant Padrig wedi rhoi Iwerddon ar y llwyfan byd-eang, lle mae miliynau o bobl yn llythrennol ledled y byd yn dathlu'r diwylliant Gwyddelig. Mae diwylliant yn ysgogi'r gorau mewn cenedl, onid yw, i ehangu'r gynulleidfa, ac mae hyn yn rhywbeth y mae pobl, a hynny'n gwbl briodol, yn ei warchod yn ddewr? Ymgorfforiad o'r hyn rwyf newydd ei ddweud yw Wcráin, y cyfeiriodd y Cwnsler Cyffredinol ati; mae pob un ohonom wedi gweld y lluniau pwerus ac emosiynol o bobl Wcráin yn amddiffyn eu gwlad yn ffyrnig. Mae eu hunaniaeth, eu tir, eu diwylliant a’u hanes mor werthfawr iddynt fel bod miloedd yn barod i fentro'u bywydau dros eu gwlad, gan fod eu hunaniaeth a'u balchder mor gryf, a gwelsom a chlywsom lawer o hynny ddoe.
Yma yng Nghymru, nid yw ein teimlad o falchder ac angerdd yn ddim llai. Rydym wedi ein bendithio â chymaint, onid ydym? Gystal ag unrhyw le yn y byd, mae ein diwylliant, ein hiaith a’n hanes, ynghyd â harddwch ein tirwedd, ein mynyddoedd a’n harfordir, cestyll a bwyd, yn ogystal â'r ddraig goch sy'n rhuo, ein harwyr ym myd y campau ac eiconau byd-eang, ac mae gennym bob rheswm dros fod yn falch. Gyda'r holl gynhwysion hyn, mae'r ddadl o blaid cael gŵyl banc ar Ddydd Gŵyl Dewi yn amlwg. Yn y bôn, mae’n ffordd addas o ddathlu treftadaeth a diwylliant Cymru, yn ogystal â bod yn hwb calonogol i’n busnesau. Ac fel y clywsom eisoes gan rywun, dangosodd arolwg barn gan y BBC a gynhaliwyd yn 2006 fod 87 y cant yn cefnogi'r syniad. Ac mae dadl heddiw yn anarferol, yn yr ystyr fod y Senedd yn siarad ag un llais diamwys: dylid gwneud Dydd Gŵyl Dewi yn ŵyl banc. Fel y mae fy nghyd-Aelodau wedi pwysleisio—