5. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Diwrnod Rhyngwladol y Menywod

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:53 pm ar 8 Mawrth 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 4:53, 8 Mawrth 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Delyth Jewell. Wyddoch chi, mae'n rhaid i mi ddweud mai dyma pam yr ydym ni wedi cael datganiadau, rydym ni wedi cael dadleuon; mae'n rhaid i ni gadw hyn ar frig yr agenda, nid dim ond ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Menywod. Os edrychwch ar gyfrifiad y menywod sydd wedi eu lladd gan ddynion, mae'n ddarn trasig ond angenrheidiol o gasglu data. Mae cyhoeddiad diweddaraf yn dangos bod un fenyw, ar gyfartaledd, yn cael ei lladd gan ddyn bob tri diwrnod yn y DU. Wyddoch chi, dyna pam—. Mae'n astudiaeth gynhwysfawr iawn o fenywod a laddwyd gan ddynion yn y DU, ac mae wedi cofnodi nid yn unig y ffaith bod un fenyw yn cael ei lladd bob tri diwrnod yn y DU, ond, mewn gwirionedd, fel y gwnaethoch ei ddweud, y ffaith mai partneriaid a chyn-bartneriaid sy'n gyfrifol, a dangosir bod hwn yn broblem enfawr o ran rheolaeth drwy orfodaeth. A hefyd, mae sgil-effeithiau'r pandemig wedi bod yn eithaf clir o ran y problemau, ac fe wnaeth y cyfyngiadau symud yn anoddach i fenywod adael dynion a oedd yn eu cam-drin. Rwyf wedi sôn am hyn yn ein dogfen drosglwyddo. Mae'n rhaid i bobl ddarllen hon, ei chofio a chlywed heddiw mai dyma le mae'n rhaid i ni gymryd sylw, ac mae angen i ni gael ein dwyn i gyfrif; mae angen i chi fy nal i gyfrif o ran yr hyn y mae angen i ni ei wneud.

Rwy'n credu ei bod yn bwysig hefyd bod yn rhaid i ni wneud mwy ynghylch yr oedi yn y system cyfiawnder troseddol. Dyna pam yr ydym yn dymuno cael mwy o reolaeth dros y system cyfiawnder troseddol, oherwydd nid oedd dros chwarter yr holl achosion hysbys o ladd yn 2020 wedi eu dwyn i brawf erbyn diwedd 2021 oherwydd oedi yn y system cyfiawnder troseddol, ac mae'n gwbl hanfodol ein bod yn cael y cyfiawnder hwnnw i'r menywod hynny a'i gael yn gyflym. Ond mae hyn yn rhywbeth y mae'n rhaid i ni weithio arno i gyflawni'r strategaeth gryfach ynghylch trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol, ac rwy'n falch y byddaf yn cyd-gadeirio bwrdd y rhaglen gyda Dafydd Llywelyn, y comisiynydd heddlu a throseddu arweiniol eleni, ond gyda chefnogaeth yr holl gomisiynwyr heddlu a throseddu. A hefyd er mwyn cyflawni'r strategaeth honno, mae'n hanfodol bwysig bod gennym ein haddysg cydberthynas a rhywioldeb, sy'n ffordd allweddol o roi terfyn ar drais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol.