Part of the debate – Senedd Cymru am 6:38 pm ar 9 Mawrth 2022.
Diolch am roi cyfle i mi siarad, Rhys. Fel cynghorydd bwrdeistref sirol, un frwydr barhaus fawr drwy gydol fy ngyrfa wleidyddol, fel petai, oedd diogelu a chynnal mannau cymunedol yn briodol. Efallai y bydd Aelodau yma'n chwerthin, ond un o'r munudau rwy'n ei thrysori fwyaf fel cynghorydd oedd pan ddaeth merch bump oed a'i thad ataf a diolch i mi am achub ei maes chwarae. I lawer o bobl, efallai nad yw'n ymddangos mor bwysig â hynny, ond i'r ferch fach hon, roedd y maes chwarae hwnnw, a gobeithio ei fod yn dal i fod, yn rhan fawr gadarnhaol o'i bywyd a fydd yn cyfrannu at wneud iddi deimlo bod ei phlentyndod yn un hapus.
Y broblem sydd gennym, hyd y gwelaf, yw bod y Llywodraeth a llywodraeth leol yn enwedig yn gweld ein mannau cymunedol fel cyfleoedd i ddatblygu yn hytrach na mannau daearyddol seicolegol arwyddocaol, yn ymwneud â chysylltiadau cymhleth rhwng ystyr, gwerth a gweithgarwch cymdeithasol sy'n cyfrannu'n sylweddol at ein hunaniaeth gymunedol, ein cydlyniant cymunedol ac at ein hymdeimlad o berthyn a theimlo'n rhan o gymuned. Mae mannau cyhoeddus i lawer o bobl yn cyfrannu at hunan-ddiffiniad rhywun, fel unigolion a chyda'n gilydd. Yr hyn y mae hyn yn ei olygu yw y gall pobl adnabod pwy ydw i a phwy ydym ni drwy leoli eu hunain yn eu mannau cymunedol. Cydnabyddir hunaniaeth lle fel is-hunaniaeth ynddo'i hun, ac mae hyn wedi'i gysylltu'n gynhenid â sut y teimlwn a sut yr ymgysylltwn â'r lleoedd lle'r ydym yn byw. Drwy ganiatáu i fannau cymunedol gael eu dinistrio, rydym yn hwyluso'r broses o golli cymuned, a cholli balchder yn ein cymunedau, sydd yr un mor bwysig. Rhaid inni gydnabod bod dileu neu ddadleoli ein mannau cymunedol yn cael effaith negyddol iawn ar unigolion a chymunedau, a dyna pam y gwelwn gymunedau, grwpiau ac unigolion yn ymladd dro ar ôl tro â phob adnodd sydd ar gael iddynt i'w diogelu.