Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 9 Mawrth 2022.
Mae ymosodiad Rwsia ar Wcráin a hawl Wcráin i benderfynu drosti ei hun yn fygythiad i bob un ohonom. Mae'r ymosodiadau hyn yn tramgwyddo egwyddor ganolog cyfraith ryngwladol ac mae angen gweld honiad Putin ei fod yn dadfilwreiddio neu'n dadnatsieiddio Wcráin am yr hyn ydyw: dibwyllo ar raddfa fyd-eang ac erchyll.
Heb amheuaeth, mae'r gwrthdaro hwn yn cynyddu'r risg o ryfel niwclear, rhywbeth sy'n frawychus ac yn erchyll. Yn wir, mae Putin wedi rhoi grymoedd niwclear Rwsia ar rybudd uwch ac wedi bygwth y gorllewin, gan ddweud yn ystod araith deledu ar 21 Chwefror, os yw gwledydd NATO yn ymyrryd yn Wcráin,
'Bydd Rwsia'n ymateb ar unwaith, a bydd y canlyniadau'n fwy nag a weloch chi erioed yn eich holl hanes.'
Er y gallwn obeithio nad yw hyn yn ddim mwy na brygowthan ar ran Putin yn hytrach nag arwydd o fwriad gwirioneddol i ddefnyddio arfau o'r fath, heb amheuaeth mae'r bygythiad yn real, gan wneud y defnydd o niwclear yn fwy tebygol bellach nag ar unrhyw adeg ers y rhyfel oer. Dyna pam ein bod yn cynnig heddiw fel gwelliant ein bod yn uno fel Senedd i atal bygythiad o'r fath yn y dyfodol drwy alw ar bob gwladwriaeth, gan gynnwys y gwladwriaethau niwclear, i lofnodi a chadarnhau Cytundeb y Cenhedloedd Unedig ar Wahardd Arfau Niwclear.
Dyma rai o'n horiau tywyllaf yn Ewrop ers yr ail ryfel byd, ac yn ddi-os, dylai gweld y lluniau erchyll o Wcráin ein sbarduno i wneud mwy i sicrhau heddwch ym mhob cwr o'r byd. Wrth inni leisio cefnogaeth i Wcráin a rhoi cymorth ymarferol i'r rhai sy'n mynd i fod yma yng Nghymru, gadewch inni beidio â cholli golwg ar bob gwrthdaro ac adnewyddu ein cefnogaeth i eiriau cyntaf siarter y Cenhedloedd Unedig, sy'n nodi mai'r prif gymhelliad dros greu'r Cenhedloedd Unedig oedd arbed y cenedlaethau i ddod rhag malltod rhyfel. Er ein bod yn falch iawn o'n hysbrydoliaeth i fod yn genedl noddfa yma yng Nghymru, dylem hefyd geisio dod yn genedl heddwch, fel y dylai pob gwlad yn y byd.