Part of the debate – Senedd Cymru am 5:16 pm ar 9 Mawrth 2022.
Diolch. A hoffwn atgoffa'r Aelodau fy mod wedi datgan buddiant fy hun ynghylch perchenogaeth ar eiddo—ail gartrefi, llety gwyliau. Mae bod yn berchen ar eich cartref eich hun yn un o'r prif arwyddion o ryddid a dewis yr unigolyn. Mae bod yn berchen ar gartref yn rhoi sicrwydd a hyder i chi ddatblygu gwreiddiau lleol, i ddod yn rhan o'ch cymuned leol, gan wybod bod eich cartref yn eiddo i chi. Ers blynyddoedd lawer, bu'n brif ddyhead i'r lliaws ar draws ein cymdeithas, uchelgais y mae'r Llywodraeth Lafur hon, yn anffodus, wedi methu ei gydnabod na'i gefnogi; yn hytrach, canolbwyntiodd eu hymdrechion ar greu cenhedlaeth o rentu. Byddai'n well ganddynt weld ein hetholwyr yn talu rhent heb gael cyfle i fuddsoddi eu harian a enillwyd drwy waith caled i adeiladu ecwiti yn yr eiddo y maent yn ei alw'n gartref. Rhaid imi ddweud ei bod yn wir hefyd, er hynny, nad yw bod yn berchen ar eich cartref eich hun yn rhywbeth i bawb, ac rydym ni fel Ceidwadwyr Cymreig yn cydnabod hynny.
Ond mae'n gwbl frawychus yn yr oes sydd ohoni gweld cymaint o'n teuluoedd a'n plant sy'n byw mewn llety dros dro fel ystafelloedd gwesty, gwely a brecwast neu gartrefi ar sail dros dro, heb unrhyw sicrwydd deiliadaeth, gan adael llawer i fyw bywyd mewn limbo, heb unrhyw obaith ar y gorwel ac fel y disgrifiodd llawer ohonynt wrthyf, gyda'r teimlad o fod yn ddiymadferth ac yn ddiobaith. Felly, rydym yn ceisio mynd i'r afael â'r argyfwng hwn yn llawn, gan ddefnyddio detholiad amrywiol ac eang o bolisïau a chynlluniau.
Nawr, gadewch inni edrych ar y 22 mlynedd ers datganoli, gyda Llafur Cymru yn cael eu cynnal gan Blaid Cymru a'r Democratiaid Rhyddfrydol. Dros y ddwy flynedd ddiwethaf, mae nifer yr anheddau newydd a ddechreuwyd wedi gostwng 30 y cant; mae nifer yr anheddau newydd a gwblhawyd wedi gostwng 23 y cant. Y llynedd, roedd angen 12,000 o anheddau newydd arnom, ac eto dan arweiniad Llywodraeth Cymru, cafwyd diffyg o 7,384. Nawr, ers cyhoeddi adroddiad Holmans yn 2015, mae diffyg darpariaeth yma wedi amddifadu ein cenedl o 30,074 o gartrefi newydd. Mae gwir angen y rhain ar ein pobl ifanc a'n teuluoedd mewn cymunedau ledled Cymru, ac ni allwch feio'r pandemig.