Wel, mae'r Deyrnas Gyfunol ymhlith y gwladwriaethau mwyaf anghyfartal yn y byd. Nid datganiad gwleidyddol er mwyn pardduo eraill ydy hyn, ond datganiad o ffaith yn unol ag ymchwil sydd wedi cael ei gario allan gan, ymhlith eraill, yr OECD. Mae tlodi bellach yn endemig mewn rhai cymunedau, a rhan sylweddol o hynny ydy'r gost aruthrol y mae pobl yn gorfod ei thalu tuag at le byw, boed yn forgais neu yn rhent. Edrychwch ar yr ystadegau tlodi plant yng Nghymru a sut mae'r niferoedd mewn tlodi yn cynyddu yn sylweddol ar ôl ffactora i fewn costau tai.

Felly, yn hytrach na rhefru a beirniadu o'r cyrion, ydyn ni o ddifrif am fynd ati i wneud rhywbeth am y tlodi yma? Ydyn ni am wneud rhywbeth, cymryd camau diriaethol ynghylch yr argyfwng tai sydd yn cyfrannu at y tlodi yma? Medraf i sefyll a phregethu hyd ddydd y farn. Wedi'r cyfan, dwi wedi bod yn bregethwr lleyg, yn reit gyfforddus efo pulpud, ond ydy hynna'n cyflawni unrhyw beth ar ddiwedd y dydd yn wleidyddol? Dwi'n teimlo weithiau fel Aelod newydd o'r Senedd mai'r unig beth y gall Aelodau meinciau cefn ei gyflawni mewn gwirionedd ydy pregethu o'r meinciau cefn.

Ond, bob rŵan ac yn y man, mae yna gyfle yn dod ger ein bron i wneud gwahaniaeth—cyfle go iawn i wneud gwahaniaeth go iawn. Ac, wedi'r cyfan, onid dyna pam ein bod ni wedi rhoi ein henwau ymlaen i gael ein hethol yma? Onid gwneud gwahaniaeth diriaethol i fywydau pobl ydy ein pwrpas ni yn y Senedd yma? Onid dyna sydd yn ein cyflyru? Yna, diwedd haf diwethaf, daeth un o'r cyfleoedd prin yna—cyfle prin i ni yn y blaid hon, beth bynnag—i wneud gwahaniaeth, a hynny drwy ddod i gytundeb â'r Llywodraeth ar rai meysydd polisi penodol.

Rŵan, yr hyn sydd yn ein cyflyru ni ar y meinciau yma ydy'r angen i wella ansawdd bywyd pobl, yr awydd i ddwyn terfyn ar dlodi ac i sicrhau bod pawb yn cael yr un cyfle i wireddu eu potensial mewn bywyd a chyfrannu at ac adeiladu cymdeithas well. Delfryd amhosib, medd rhai, ond un sydd yn rhaid gweithio tuag ato.

Felly, os ydyn ni o ddifrif am fynd i'r afael â thlodi, os ydyn ni o ddifrif am sicrhau bod gan bawb do uwch eu pen, gan fyw mewn urddas, yna mae'n rhaid i ni yn gyntaf gydnabod nad ydy'r drefn bresennol yn gweithio. Unwaith mae rhywun yn derbyn bod y drefn bresennol wedi torri, yna mae'n sefyll i reswm fod angen i ni fynd a datblygu rhywbeth newydd, a dyna sydd gennym ni yn Unnos.

Mae cynnig y Ceidwadwyr yn sôn am yr angen i gefnogi twf y sector adeiladu preifat, gan awgrymu bod Unnos am fod yn fygythiad i hyn. Wrth gwrs bod angen cefnogi ein hadeiladwyr bach—nid Unnos ydy'r bygythiad. Er mwyn cael canran fechan o dai cymdeithasol a thai fforddiadwy, mae'n rhaid i'r cymdeithasau tai wneud cais i gael canran o ddatblygiadau tai'r datblygwyr mawr, yn amlach na pheidio, efo'r cwmnïau mawr yna'n adeiladu tai moethus, nid er mwyn cyfarch galw cymunedol, ond er mwyn llenwi pocedi cyfranddalwyr—Redrow, Persimmon, Barratt Homes, ac yn y blaen. Dyna pwy mae'r Ceidwadwyr yn trio eu hamddiffyn. Pam? Wel, dyma bennawd difyr o'r Financial Times o'r haf y flwyddyn diwethaf: