Ar hyn o bryd, mae Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru yn rheoleiddio ac yn darparu cyllid ar gyfer addysg uwch, tra bod Llywodraeth Cymru yn gwneud hynny ar gyfer y sectorau addysg drydyddol eraill. Mae'r pwyllgor yn cydnabod y bydd y comisiwn newydd a grëwyd gan y ddeddfwriaeth yn cyfuno'r gweithgareddau hyn yn un corff i geisio sicrhau llwybr dysgu cydlynol, a gobeithiwn y bydd hyn yn sicrhau gwell canlyniadau addysg i ddysgwyr. Fodd bynnag, rydym yn siomedig nad yw arbedion a manteision y Bil wedi'u meintioli yn yr Asesiad Effaith Rheoleiddiol, yn enwedig gan y bwriedir i'r gwaith hwn gael ei wneud yn y chwech i naw mis nesaf. Nid yw'n glir pam na wnaeth y Gweinidog y gwaith hwn cyn i'r Bil gael ei gyflwyno. Rydym yn argymell y dylid darparu esboniad llawnach o fanteision y ddeddfwriaeth hon a phryd y disgwylir i'r manteision hyn gael eu cyflawni. Clywsom yr hyn a ddywedodd y Gweinidog heddiw a bydd y pwyllgor yn adolygu unrhyw wybodaeth y bydd yn ei gyflwyno i ni.

Bydd y comisiwn newydd yn gorff hyd braich sydd â phwerau eang, gyda chyllideb sylweddol o fwy na £500 miliwn y flwyddyn. Mae costau sefydlu'r comisiwn yn seiliedig ar gyfnod o 10 mlynedd, gyda'r Asesiad Effaith Rheoleiddiol yn datgan mai manteision y Bil sydd fwyaf tebygol o gael eu gwireddu yn y tymor canolig i'r hirdymor. Yn ystod y broses graffu, nododd y pwyllgor y tair risg ariannol fwyaf sy'n gysylltiedig â'r Bil hwn, sef lleoliad y comisiwn, nifer staff y comisiwn, a'r costau TG. Mae'n destun pryder mawr bod ffigur amrywiant o 30 y cant neu lai wedi'i ganiatáu ar gyfer costau yn y Bil, a allai olygu gwahaniaeth o £60 miliwn, o £198.5 miliwn i hyd at £258 miliwn, dros y cyfnod o 10 mlynedd. Rydym ni o'r farn bod yr amrywiant hwn yn gwbl annerbyniol. Er i'r Gweinidog ddweud nad yw'r ystod o 30 y cant yn berthnasol i bob eitem o gost, ni wnaed unrhyw ymdrech i wahaniaethu lle mae'r ystod hon yn berthnasol, felly mae'n anodd inni ddeall ble mae'r risgiau allweddol mewn gwirionedd.

Mae'r Gweinidog wedi cadarnhau y bydd grŵp strategaeth a gweithredu gyda rhanddeiliaid o bob rhan o'r sector yn cael ei sefydlu i weithio drwy rhai o'r materion hyn, ond mae'n siomedig nad yw'r elfen gostau wedi'i datblygu ymhellach. Rydym yn argymell bod y Gweinidog yn gwneud rhagor o waith ar y costau ac yn diweddaru'r Asesiad Effaith Rheoleiddiol i ddangos, er eglurder, pa gostau y mae'r amrywiant plws neu minws 30 y cant yn berthnasol iddynt.

O ran lleoliad y comisiwn, rydym yn cydnabod bod y pandemig wedi creu amgylchedd anos i ddewis lleoliad addas, o ystyried yr ansicrwydd yn y dyfodol mewn ffyrdd o weithio ar ôl y pandemig, yn ogystal ag anwadalrwydd y farchnad eiddo a pha safleoedd addas sydd ar gael. Fodd bynnag, o ystyried ei gyd-ddibyniaeth â chostau eraill, mae'r pwyllgor yn argymell y dylid gwneud rhagor o waith ar strategaeth lleoliad a'i heffaith ariannol fel mater o flaenoriaeth.

Costau staff yw'r gost fwyaf i'r comisiwn newydd, sy'n gyfanswm o ychydig o dan £13 miliwn y flwyddyn o 2023-24. O'r £13 miliwn hwnnw, cadarnhaodd y Gweinidog fod £3.3 miliwn yn gost newydd, tra bod y £9.7 miliwn sy'n weddill yn ymwneud â staffio presennol CCAUC a Llywodraeth Cymru. Yn dilyn hynny, rhoddodd y Gweinidog ddadansoddiad pellach o'r costau, a diolchaf iddo am hynny, ond dylai'r wybodaeth hon fod wedi bod ar gael yn yr Asesiad Effaith Rheoleiddiol pan gafodd ei chyflwyno. Mae'r pwyllgor yn argymell bod y Gweinidog yn darparu gwybodaeth am ystyriaeth y strategaeth a'r grŵp gweithredu o leoliad a niferoedd staffio'r comisiwn, gan gynnwys manylion unrhyw effeithiau ariannol sy'n deillio o waith y grŵp.

Elfen fwyaf y costau trosiannol yw £4.9 miliwn ar gyfer TG. Mae hyn yn seiliedig ar y dybiaeth, rhwng mis Ebrill eleni a mis Medi y flwyddyn nesaf, y bydd wyth ymgynghorydd TG yn cael eu cyflogi, ar gost o £900 y dydd, i helpu i drosglwyddo systemau a data CCAUC i'r comisiwn newydd. Nodwn farn y Gweinidog y byddai rhai costau TG yn cael eu hysgwyddo waeth beth fo'r diwygiad, ar gyfer uwchraddio'r systemau presennol. Felly, rydym yn argymell bod y Gweinidog yn darparu rhagor o wybodaeth am effaith ariannol defnyddio ymgynghorwyr TG.