Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:57 pm ar 15 Mawrth 2022.
Llywydd, wel, nid yn unig yr wyf i'n deall, rwy'n rhannu nifer fawr o'r pryderon hynny gyda chynllun Llywodraeth y DU, a dyna pam rydym ni wedi gweithio gyda nhw i allu rhoi gwahanol drefniadau ar waith yng Nghymru a fyddai, yn fy marn i, yn rhoi gwell cyfle i ni allu croesawu pobl yma o Wcráin gyda'r gobaith gorau o ymateb i'r anghenion hynny a lliniaru perygl y bydd pobl yn dod yma ac yn methu ag ailsefydlu eu bywydau yn y ffordd yr hoffem ni ei gweld. Gallaf gadarnhau i'r Aelod, oherwydd cefais lythyr dros nos gan Michael Gove lle mae'n cadarnhau y bydd arian cyhoeddus ar gael i bobl sy'n dod o Wcráin, y bydd ganddyn nhw fynediad at wasanaethau cyhoeddus ac y bydd ganddyn nhw hawl i weithio. Ac rwy'n falch o weld y sicrwydd hwnnw, oherwydd mae'n golygu y bydd pobl yn gallu ailsefydlu eu bywydau mewn ffordd na fydden nhw wedi gallu ei wneud pe na bai'r cyfleusterau hynny ar gael iddyn nhw.
Yr hyn yr ydym ni eisiau ei wneud yw gwneud yn siŵr bod pobl sy'n dod i Gymru yn cael cyfle i gael y gwasanaethau sydd eu hangen arnyn nhw, i wneud yn siŵr bod y lleoedd y maen nhw'n mynd i aros wedi cael o leiaf y lefel o archwilio y byddai ei hangen arnoch chi i wneud yn siŵr nad oes unrhyw gamfanteisio ar unigolion agored i niwed, o gofio y bydd llawer o bobl sy'n dod o Wcráin yn agored i niwed ac y byddan nhw'n gadael yr amgylchiadau hynod ofidus hynny, ac y gallwn ni lunio gyda'n partneriaid mewn llywodraeth leol—ac rydym ni wedi bod yn gweithio yn agos iawn gyda nhw, Llywydd, yn y dyddiau diwethaf—y gallwn ni gyflwyno'r cynnig addysg a fydd yn angenrheidiol i blant, eu bod nhw'n cael eu cofrestru gyda GIG Cymru pan fyddan nhw'n cyrraedd, bod gwasanaethau tai'n cael eu paratoi a chymorth gan y trydydd sector. Rydym ni'n ymwybodol o gyfoeth y sefydliadau trydydd sector yng Nghymru sydd eisiau chwarae eu rhan. I hynny ddigwydd, serch hynny, mae'n rhaid i chi ei gael ar sail drefnus.
Fy mhryder am gynllun y DU yw ei fod yn dibynnu yn llwyr ar unigolion i ddod o hyd i'w gilydd. Ac fel yr wyf i'n ei ddeall, pe bai rhywun yng Nghymru, gyda'r haelioni yr ydym ni'n gwybod bod pobl yn ei arddangos, yn cael eu paru â rhywun ar ffin Gwlad Pwyl, bydd Llywodraeth y DU yn rhoi fisa iddyn nhw, ac yna mae hi fyny iddyn nhw. Mater i'r unigolyn hwnnw ddatrys ei hun, o dan yr holl amgylchiadau y mae'n eu hwynebu, fydd sut y mae'n cyrraedd o ble y darperir y cynnig hwnnw o gymorth o le y mae. Rwy'n credu bod yn rhaid i chi gael gwahanol lefel o gymorth gwasanaethau cyhoeddus er mwyn gwneud yn siŵr bod y croeso yr ydym ni eisiau ei gynnig i bobl, y llwyddiant yr ydym ni eisiau i'r cynllun hwnnw weithredu ag ef, ei fod yn cael y cyfle gorau posibl o weithredu, a dyna y mae fy nghyd-Weinidog Jane Hutt a minnau ac eraill wedi bod yn gweithio'n galed i geisio ei gyflawni ochr yn ochr â Llywodraeth y DU. Rwy'n credu bod y llythyr gan Mr Gove yn galonogol yn hyn o beth, y byddwn ni'n gallu ei wneud yn y ffordd gywir yma yng Nghymru, ac, yn y broses, osgoi rhai o'r peryglon y mae arweinydd Plaid Cymru wedi cyfeirio atyn nhw.