2. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 29 Mawrth 2022.
7. Sut y bydd Llywodraeth Cymru yn lliniaru unrhyw effeithiau negyddol y gallai datganiad gwanwyn Llywodraeth y DU eu cael ar aelwydydd yn Nwyrain De Cymru? OQ57904
Diolch i Delyth Jewell am hynny, Dirprwy Lywydd. Yng Nghymru, rydym eisoes wedi darparu pecyn cymorth sy'n werth mwy na dwywaith y cyllid canlyniadol a gawsom ni, wrth i ni geisio chwarae ein rhan i helpu pobl y mae arnyn nhw angen y cymorth hwnnw fwyaf. Byddwn yn parhau i bwyso ar Lywodraeth y DU i ymuno â ni i wneud hynny.
Diolch, Prif Weinidog. Mae Canolfan Llywodraethiant Cymru wedi canfod y bydd aelwyd gyfartalog yng Nghymru yn dal i fod £315 y flwyddyn yn waeth ei byd, bydd effaith anghymesur ar aelwydydd â'r incwm isaf gan y byddan nhw'n elwa'n llai ar y toriad yn y dreth tanwydd a'r cynnydd i'r trothwy yswiriant gwladol, a bydd pobl ar fudd-daliadau yn gweld gostyngiad mewn termau real o 4.3 y cant oherwydd bod Llywodraeth y DU wedi gwrthod cynyddu budd-daliadau. Gan fod incwm yng Nghymru yn is na chyfartaledd y DU, mae'r nifer sy'n hawlio budd-daliadau yn uwch ac rydym ni'n talu mwy am drydan, bydd yr argyfwng costau byw yn effeithio'n anghymesur ar bobl yng Nghymru. Prif Weinidog, er bod y camau yr ydych chi wedi cyfeirio atyn nhw i'w croesawu, mae arnaf i ofn na fyddan nhw'n ddigon. Pa gyfiawnhad y mae'r Trysorlys wedi'i roi i Weinidogion Cymru dros fethu â gwneud mwy i helpu pobl ar incwm isel yng Nghymru, ac onid ydyn nhw'n sylweddoli bod eu methiant nhw i weithredu yn atgyfnerthu'r gred ymhlith y cyhoedd yng Nghymru na fydd San Steffan byth yn gweithio i Gymru?
Yr hyn yr wyf i'n credu y mae'r ymateb yn ei ddweud wrthych chi, Llywydd, yw na fydd y blaid Geidwadol byth yn gweithio i Gymru, oherwydd dyma Ganghellor Ceidwadol a aeth ati yn natganiad y gwanwyn ar sail ceisio brolio ei gymwysterau ei hun fel Canghellor a oedd yn torri trethi er mwyn gwella ei gyfleoedd yn yr etholiad arweinyddol y mae'n disgwyl ei frwydro yn y dyfodol agos. Felly, nid oedd llygaid y Canghellor yn canolbwyntio ar helpu'r 5.5 miliwn o bobl sy'n economaidd anweithgar yn y wlad hon, na'r 11 miliwn o bensiynwyr sy'n sylweddol waeth eu byd o ganlyniad i dorri ei addewid ei hun i godi pensiynau yn unol â'r clo triphlyg. Bydd dau ddeg saith miliwn o bobl allan o 31 miliwn o bobl yn dal i dalu mwy o dreth ar ôl gimig etholiadol y Canghellor o weithredu toriad o 1 geiniog mewn treth incwm yn 2024, ac mae hynny'n dweud wrthych chi ble mae buddiannau y Canghellor a'r blaid Geidwadol.
Dyma a ddywedodd y Sefydliad Astudiaethau Cyllid. Rwy'n siŵr y bydd yr Aelod wedi'i weld drosti ei hun. Dywedodd y Sefydliad Astudiaethau Cyllid wrth sôn am addewid y Canghellor i weithredu toriad o 1c mewn treth incwm yn 2024 y bydd y cyfuniad o gynnydd mewn cyfraddau yswiriant gwladol a gostyngiad mewn treth incwm yn gwneud y system yn llai teg ac yn llai effeithlon—yn fwy annheg ac yn fwy gwastraffus ar yr un pryd. Mae'n beth syfrdanol i fod wedi'i gyflwyno fel Canghellor, ond dyna sydd gennym ni, a phobl ledled y Deyrnas Unedig, o ganlyniad i'r penderfyniadau bwriadol a wnaeth y Canghellor. Nid yw'n gamgymeriad; roedd yn gwybod beth yr oedd yn ei wneud. Penderfynodd pwy y byddai'n eu haberthu a phwy y byddai'n eu hamddiffyn, a dyna oedd blaenoriaethau'r blaid Geidwadol.
Ac yn olaf, cwestiwn 8—Russell George.