Part of the debate – Senedd Cymru am 5:10 pm ar 29 Mawrth 2022.
Diolch i fy nghyd-Aelod Jack Sargeant am ei gyfraniad ac am y gwaith y mae'n ei wneud o ran cefnogi a hybu llais gweithwyr ifanc, sy'n bwysig iawn. A gaf i ymuno'n llwyr â chi i gondemnio profiad y fenyw ifanc honno a oedd yn gweithio a'r hyn mae wedi ei wynebu yn y gweithle? Ond rwy'n credu, yn anffodus, y bydd pob un ohonom ni yma yn dweud nad yw hynny'n annodweddiadol, mae'n debyg; mae'n debyg bod hwnnw yn brofiad llawer rhy gyffredin. A'r hyn yr wyf i wedi ei ganfod, nid yn unig yn y rôl hon, ond fel yr ydych chi wedi ei ddweud o'r blaen, yw mai gweithwyr ifanc, yn anecdotaidd, yw'r rhai mwyaf tebygol o gael eu hecsbloetio gan nad ydyn nhw’n gwybod beth yw eu hawliau.
Felly, rwy'n credu i ni fel Llywodraeth Cymru, un o'r pethau y gallwn ni ei wneud mewn gwirionedd yw'r ffordd yr ydym yn cysylltu i'r gwaith yr ydym yn ei wneud gyda Gyrfa Cymru, yr ydym yn ei wneud ar gyfer y cynllun cyflogadwyedd a sgiliau, a sefydliadau a chyrff eraill a gefnogir gan Lywodraeth Cymru, ein bod ni'n sicrhau bod pobl, yn enwedig gweithwyr ifanc, yn gallu cael gwybodaeth am hawliau a chyfrifoldebau yn y gweithle, a hefyd y gefnogaeth y gall bod yn rhan o undeb llafur ei rhoi i chi. Ac rwy'n ei awgrymu yn y datganiad ein bod ni'n awyddus i wneud rhywfaint o waith, gan weithio gyda'r prosiect treialu gyda TUC Cymru, i estyn allan at weithwyr iau, pobl ifanc mewn ysgolion, i siarad â nhw am eu hawliau a'u cyfrifoldebau, a'r rôl mae undebau llafur yn ei chwarae mewn gweithleoedd a chymunedau yng Nghymru. Rwyf i yn cofio ysgrifennu rhywbeth flynyddoedd lawer yn ôl ynghylch pam y dylech chi ymuno ag undeb llafur. Onid ydym ni, Joel? Joel, fe ddof i â ffurflen aelodaeth i chi i ymuno ag undeb llafur y tro nesaf. Ond o ddifrif, rydych chi'n treulio rhan mor sylweddol o'ch bywyd fel oedolyn mewn gwaith, oni bai eich bod chi’n ennill y loteri neu'n ennill arian drwy ddulliau annilys, mae mor, mor bwysig eich bod chi’n gwybod beth yw eich hawliau a'ch amddiffyniadau a'r ffordd orau o wneud hynny yw bod yn rhan o undeb llafur.