Part of the debate – Senedd Cymru am 5:10 pm ar 30 Mawrth 2022.
Diolch yn fawr. Yn gyntaf, a gaf fi ddiolch i'r Ceidwadwyr am gyflwyno'r cynnig heddiw? Onid yw'n braf gallu cytuno ar rywbeth am newid? Rwy'n sicr yn croesawu'r ddadl, sy'n rhoi cyfle, ac sydd wedi rhoi cyfle, i holl Aelodau'r Senedd gofnodi ein cydnabyddiaeth o gyfraniad timau fferyllol drwy gydol y pandemig. Mae hefyd yn rhoi cyfle i mi nodi'r cynlluniau cynhwysfawr sydd gennym yn Llywodraeth Cymru ar gyfer fferylliaeth gymunedol yng Nghymru. Ond hefyd hoffwn ddiolch i chi am ein helpu i godi proffil y mater pwysig hwn yn ystod yr wythnos bwysig hon, pan fyddwn yn newid y berthynas â'n fferyllfeydd cymunedol.
Cyn i mi barhau, hoffwn gymryd eiliad i gydnabod cyfraniad sylweddol gweithwyr fferyllol proffesiynol ym mhob rhan o'r GIG. Mae timau fferylliaeth wedi chwarae rhan bwysig yn y gwaith o gefnogi miliynau o bobl, gan helpu, fel y mae cynifer wedi nodi, i gadw pwysau oddi ar y meddygon teulu a'r ysbytai a gwasanaethau cyhoeddus eraill yn ystod y cyfnod tyngedfennol hwn. Maent wedi rheoli prinder meddyginiaethau, maent wedi arwain y gwaith o gyflwyno triniaethau newydd ar gyfer COVID-19, ac maent wedi defnyddio eu harbenigedd i sicrhau llwyddiant rhaglen frechu COVID ryfeddol Cymru.
Rwy'n cydnabod yr effaith y mae COVID-19 wedi'i chael ar unigolion mewn timau fferyllol, a hoffwn ddiolch i bawb am yr ymroddiad a'r ymrwymiad a ddangoswyd i ofal cleifion yn ystod y cyfnod hynod heriol hwn. Deallaf fod y gweithlu wedi bod dan bwysau aruthrol. Rwy'n falch iawn y bydd ein diwygiadau cytundebol, a ddaw i rym yn ddiweddarach yr wythnos hon, yn sicrhau bod fferyllwyr cymunedol yng Nghymru yn ymarfer mewn ffordd sy'n rhoi boddhad proffesiynol ac sy'n sicrhau'r canlyniadau gorau posibl i bobl Cymru. Bydd ein diwygiadau yn sicrhau ein bod yn defnyddio gwybodaeth a sgiliau fferyllwyr yn briodol. Maent yn darparu ar gyfer dull cydweithredol, arloesol a blaengar o ddarparu gofal fferyllol, gan fanteisio i'r eithaf ar sgiliau timau fferylliaeth gymunedol i ddiwallu anghenion y GIG a phobl yng Nghymru yn awr, ac ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol, gobeithio. O fis Ebrill ymlaen, bydd pob fferyllfa gymunedol yng Nghymru yn gallu darparu ystod estynedig o wasanaethau clinigol sydd ar gael yn gyson, gan gynnig gwasanaethau GIG cyfleus a hygyrch i fwy o bobl yn agosach at eu cartrefi.
Mae gorweithio'n bryder ar draws yr holl broffesiynau iechyd a gofal cymdeithasol, ac rydym wedi ymrwymo cyllid gogyfer â chontract Cymru gyfan newydd ar gyfer cymorth iechyd meddwl i'n gweithlu. Yn flaenorol câi ei alw'n Iechyd i Weithwyr Iechyd Proffesiynol Cymru, ac mae bellach wedi'i ailfrandio fel Canopi. Bydd y gwasanaeth yn darparu dull teg, system gyfan o ymdrin â chymorth iechyd meddwl a llesiant, a bydd fferyllwyr, technegwyr fferyllol a staff fferyllol yn gallu cael mynediad llawn at y cymorth y mae Canopi yn ei ddarparu. Cyn imi nodi'r camau yr ydym yn eu cymryd i gefnogi fferylliaeth gymunedol, mae hefyd yn bwysig ei gwneud yn glir nad mater i'r Llywodraeth yn unig yw datrys y materion hyn, ac rwy'n pryderu'n arbennig wrth glywed bod cynifer o weithwyr mewn fferyllfeydd nad ydynt yn cael cynnig seibiant gorffwys. Rydym yn gwneud y buddsoddiad mwyaf erioed ac mae gennym weledigaeth gadarn ar gyfer fferylliaeth gymunedol. Mae'r Llywodraeth yn chwarae ei rhan, ac mae'n rhaid i gyflogwyr wneud yr un fath. Mae'r mwyafrif llethol o berchnogion fferyllfeydd yn cefnogi ein diwygiadau, gan fuddsoddi yn eu busnesau ac yn bwysig, yn y bobl y maent yn eu cyflogi.